Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 04
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
बोधिनी टीका द्वि श्रु. अ. ६ आर्द्रकमुनेर्गीशालकस्य संवादनि० ६०३ व्याग्रणीयात् मश्नोत्तरं वदति ( ममिया) समतया समभावेन न तु रागद्वेषाकुलो वदति (अणारिया ) अनार्या : (दंसणओ) दर्शनात् - सम्यक्त्वात् (परित्ता) परीताः भ्रष्टाः (इति संक्रमाणो ) इति शङ्कमानः - इति जानानः 'तस्थ' तत्र - अनार्यदेशे (न उवेति) नोपैति - न गच्छति न तु-भयान्न गच्छतीति ॥ १८ ॥
टीका - - ' आपने' आशुप्रज्ञोऽतीव बुद्धिमान् सर्वज्ञो भगवान् 'तत्थ' तत्रप्रश्नकर्तुः समीपे 'गंवा च' गत्वा च 'अदुवा' अथवा 'अगंता' अगत्वा वा 'समिया' समतया - सममावेन न तु रागद्वेषाभ्यामाकृष्यमाणः 'वियागरेज्जा' व्यागृणीयात् यदि प्रश्नकर्त्तुरुपकारं पश्यति तदा तत्समीपे धर्ममुपदिशति । यदि कदाचित् - अमव्यश्वादिदोषदुष्टः प्रश्नकर्त्ता भवेत्तदा तत्र नोपदिशति । उपदेशमपि समभावतयैव ददाति न तु विषमां दृष्टिमाश्रित्य । विषमदृष्टिकारणयोः रागअथवा न जाकर भी समभाव से धर्म का उपदेश या प्रश्नों का उत्तर देते हैं । रागद्वेष से युक्त होकर भाषण नहीं करते । अनार्य जन सम्यक्त्व से भ्रष्ट-रहित होते हैं, ऐसी आशंका से उनके पास अनार्य देश में नहीं जाते हैं । भय के कारण न जाते हों, ऐसा नहीं है ॥१८॥
टीकार्थ - आशुप्रज्ञ अर्थात् सर्वज्ञ सर्वदर्शी भगवान श्रोताओं के समीप जाकरके अथवा विना गये समभाव से उपदेश करते हैं, राग द्वेष से युक्त होकर नहीं । अगर प्रश्नकर्त्ता का उपकार होना देखते हैं तो उपदेश देते हैं। अगर कोई अभव्यत्व आदि दोष से दूषित प्रश्नकर्त्ता हा तो उपदेश नहीं देते। उपदेश देते हैं तो समभाव से ही देते हैं विषम भाव से नहीं, क्योंकि विषम भाव के कारण रूप राग और द्वेष ગયા વિના પણ સમભાવથી ધર્મના ઉપદેશ અગર પ્રશ્નોના ઉત્તર આપે છે. રાગદ્વેષથી યુક્ત થઈને ભાષણ કરતા નથી. અનાજને સમ્યક્ત્વથી રહિત હાય છે. તેવી શકાથી તેમની પાંસે અર્થાત્ અનાય દેશમાં જતા નથી. ભયને કારણે ન જતા હૈાય તેમ નથી
॥१८॥
ટીકાથ——આશુપ્રજ્ઞ અર્થાત્ સના સદશી ભગવાન્ શ્રોતાની પાંસે જઈ ને અથવા ગયા વિના જ સમભાવથી ઉપદેશ આપે છે. રાગદ્વેષવાળા મનીને ઉપદેશ કરતા નથી, જો પ્રશ્ન કર્તાના ઉપકાર થાય તેમ જુએ છે તે તેને ઉપદેશ આપે છે અથવા કાઈ અભવ્ય વિગેરે દાષથી દૂષિત વ્યક્તિ પ્રશ્ન કરે છે, તે તેને ઉપદેશ આપતા નથી. જેને ઉપદેશ આપે છે, તે સમભાવથી જ ઉપદેશ આપે છે. વિષમપણાથી ઉપદેશ કરતા નથી, કેમકે–વિષષપણાથી ઉપદેશ આપતા નથી. કેમકે વિષમભાવના
