Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 04
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समार्थबोधिनी टीका द्वि. श्रु. म. ७ गौतमस्य देशविरति धर्मादिसमर्थनम् ७६७ प्राणातिपातप्रत्याख्यानं सुप्रत्याख्यातम् - सफलं गण्यते । 'ते पाणात्रि जाव' ते प्राणा अपि कथयन्ते सा - अपि कथयन्ते । ' ते चिरझिया जान' ते चिरस्थि तिका' महाकायाः अनेके च सन्ति 'अयं पि भेष से णो पाउ भई' अयमपि भेदः स वो नैयायिको भवति । तत्थ जे आरेणं तसा पाणा जेहिं समणोवासगस्स आयाणसो आमरणताएं' तत्र ये आरात् त्रसाः प्राणाः येषु श्रमणोपासकस्प आदानशः व्रतधारणादारम्य आमरणान्ताय दण्डो निक्षिप्तः 'ते तओ आउ विष्पजहंति' से - समीपवर्त्तिनो जीवा खसाः ततः स्वायुषं विमजहति, 'विश्वजहित्ता' विहाय 'तत्थ परेण जे तसा यावर पागा जेहिं समणोवासगस्त आयाणसो आमरणताएं' तत्र ये परेण त्रसाः स्थावराः प्राणाः येषु श्रमणोपासकस्यादानश आमरणान्ताय दण्डो निक्षिप्तः 'तेसु पच्चायंति' तेषु प्रत्यायान्ति 'तेहिं समणोवासगस्स सुपच्चक्खायं भवई' तेषु श्रमणोपासकस्य सुप्रत्याख्यानं भवति । 'ते पाणा वि जान' ते माणा अप्युच्यन्ते ते त्रमा अपि ते महाकाया अपि 'अपि भेदे नहीं स्थागा है। उन प्राणियों में उत्पन्न होते हैं । वे प्राणी भी कहलाते स भी कहलाते हैं वे चिरकाल तक स्थित रहते हैं । उन्हें श्रमणोपासक दण्ड नहीं देता है । अतः उसके प्रत्याख्यान को निर्विषय कहना न्याय संगत नहीं है ।
वहां समीप देश में रहने वाले जो बस प्राणी है, श्रमणोपासक ने व्रत ग्रहण के समय से लेकर मरणपर्यन्त जिनकी हिंसा का त्याग कर उस देश से दूरवर्ती किसी प्रदेश में रहने वाले जो त्रस और स्थावर प्राणी हैं, जिनको व्रत ग्रहण के समय से मृत्युपर्यन्त दण्ड देना श्रावक ने त्याग दिया है, उनमें उत्पन्न होते हैं, उन प्राणियों के विषय में श्रमणोपासक का प्रत्याख्यान सफल होता है । वे प्राणी भी कहलाते हैं और त्रस भी कहलाते हैं । श्रमणोपासक उनकी हिंसा
(વિનાપ્રત્યેાજન) દડદેવાના ત્યાગ કરેલ છે. પરતું અદડ દેવાના ત્યાગ કરેલ નથી. તેઓમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તેઓ પ્રાણીપણ કહેવાય છે ત્રસ પણ કહે વાય છે. તેઓ લાંમા કાળસુધી સ્થિત રહે છે તેને શ્રમણેાપાસકદ ડદેતા નથી તેથી તેના પ્રત્યાખ્યાનને નિવિષય કહેવું તે ન્યાયયુક્ત નથી.
ત્યાં સમીપના દેશમાં રહેવવાળા જે ત્રસપ્રાણી છે શ્રમણેાપાસકે વ્રત ગ્રહરૢ કરવાના સમય થી લઇ ને મરણ પન્ત જેની હિંસાના ત્યાગ કરેલ છે. તેએ પેતાના આયુષ્ય ને ત્યાગકરીને તે દેશથી દૂર રહેલા કેઇ પ્રદેશમાં રહેવાવાળા જે ત્રસ અને સ્થાવર પ્રાણી છે. જેને વ્રત ગ્રણ કરવાના સમય થી લઈ ને મરશુ પર્યન્ત દડ દેવાના શ્રાવકે ત્યાગ કરેલ છે. તેમાં ઉત્પન્ન થાય છે, તે પ્રાણુિયાના સંબંધમાં શ્રમણેાપાસકનું પ્રત્યાખ્યાન
