Sutrakrutanga Sutram Part 04

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 203

%
E
सूत्रकृतहिंस्त्र अन्ततो गत्वा सर्वेपामनेकान्तवादः शरणम् । सांख्यवेदान्तमताऽनुयायिनमुत्तरयति आर्द्र को मुनिः-नावयोर्मतं तुल्यं महदन्तरं विद्यते, भवन्त एकान्तवादिनो नाह. न्तथा । भवन्मते जीवो व्यापको नास्मन्मते तथा, भवन्मते कार्यकारणयोरेकान्तोइभेदो नास्मन्मते तथा । अपि च आत्मनो व्यापकत्वे कूटस्थनित्यत्वे च-जन्ममरणस्वर्गनरकद्धयादिव्यवस्थाऽपि न घटते, अतोऽनेकान्तपक्ष एव आदर्तव्य इति ॥४८॥ टीका-सुगमा ॥४८॥ । मूलम्-लोगं अजाणित्ता इह केवलेणं,
केहंति जे धम्ममजाणमाणा। पसिंति अप्पाणं परं च ठा,
संसारघोरंमि अणोरपारे ॥४९॥ . . छाया-लोकमज्ञात्वा इह केवलेम कथयन्ति ये धर्ममनानानाः ।
नाशयन्त्यात्मानं परञ्च नष्टाः संसारपोरेऽणोरपारे ॥४९॥ । तात्पर्य--सांख्य और वेदान्त मत के अनुयायियों को आईक मुनि उत्तर दे रहे हैं। वे कहते हैं-हमारा और तुम्हारा मत समान नहीं है। दोनों में बहुत अन्तर है । जैसे आप नित्य एकान्तवादी हैं, वैसे हम नहीं । आपके मत में आत्मा व्यापक है हमारे मतमें नहीं। आप कार्य और कारण में एकान्त अभेद मानते हैं, हम ऐसा एकान्तवाद नहीं मानते। इसके अतिरिक्त आत्मा को व्यापक और कूटस्थ नित्य मानने पर जन्म, मरण, स्वर्ग, नरक, वृद्धि आदि की व्यवस्था भी घर नहीं सकती। अतएव अनेकान्तवाद का ही आदर करना चाहिए ॥४८॥
टीका सुगम है ||४|| '' તાત્પર્ય આ કથનનું એ છે કે એ વેદાન્ત મતના અનુયાયિઓને આદ્રક“મુનિ ઉત્તર આપતાં કહે છે કે–અમારો અને તમારે મત સરખે નથી. આપણા આ બન્નેના મતમાં ઘણું મટે તફાવત છે. જેમ આપ સદા એકાન્તવાદી છે,
તેવા અમે એકાન્તવાદી નથી આ૫ કાર્ય અને કારણમાં એકાન્ત રીતે ભેદ * માનતા નથી પણ અભેદ માને છે. અમે તેમ એકાતવાદને માનતા નથી. 'આ 'શિવાય આત્માને વ્યાપક અને ફૂટસ્થ નિત્ય માનવાથી જન્મ, મરણ,
સ્વર્ગ, નરક, વધવા ઘટવા વિગેરેની વ્યવસ્થા ઘટી શકતી નથી. તેથી જ म त ! ४ मा६२ ४२वो नये ॥४८॥ ४॥ स२॥ छ.. ..