Sutrakrutanga Sutram Part 04

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 751

ध
सूत्रकृता
'दोहि ठाणे' दयादि ।
शदार्थ 'एपितास्याम्' इन 'दोहिं दास्याम्' दोनों 'ठाणेहिं' स्थानाभ्याम्' स्थानों' से अर्थात् अल्पकाम और महाकाय वाले जीवों की. दिसा से सदाही र उत्पन्न होता है, अथवा विसदृश ही वैर उपम होता है, इन दोनों एकान्त वचनों' से 'चत्रहारो-व्यवहारः' व्यवहार 'न विजइन विद्यते' नहीं होता, वध्य जीव की अल्पकायता अथवा महाकायता ही एकमात्र कर्मबन्ध की तरतमता का कारण नहीं है किन्तु पक का तीव्र भाव, मन्द भाव, ज्ञात भाव, अज्ञात भाव, अल्पवीर्यश्व, एवं मानव जीवन्ध के तारतम्य का कारण है, ऐसी स्थिति में पणजीव की अपेक्षा से ही बन्ध की सदृशता एवं विसदृशता अथवा न्यूनाधिकता मानना संगत नहीं है । अतएव 'एहिं - एताभ्याम्' उक्त 'दोही - द्वाभ्याम्' दोनों 'ठाणे- स्थानाम्' एकान्त पक्षों से किसी भी एक पक्ष को स्वीकार करता है वह उसका 'अणायारं - अनाचारम्' अनाचार ही 'जाणए- जानीयात्' जानना चाहिए ||७||
!
अन्वयार्थ -- इन दोनों पक्षों से अर्थात् अल्पकाय और महाकाय जीवों की हिंसा से सदृश ही वैर उत्पन्न होता है अथवा विसदृश ही
'एहि दोहि ठाणेहि" हत्याहि
शब्दार्थ- 'एएहिं - - पताभ्याम्' मा 'दोहि' - द्वाभ्याम्' भन्ने 'ठाणेहि स्थाना+याम्' पोथी अर्थात् अपाय भने महाअय भवानी हिसाथी समान वेर ઉત્પન્ન થાય છે, અથવા વિદૃશ વેર ઉત્પન્ન થાય છે આ મને એકાન્ત पयनोथी 'ववहारो - व्यवहार' व्यवहार 'न विज्जइ-न विद्यते' यतो नथी. अर्थात् આ બન્ને એકાન્ત પક્ષ ખરાબર નથી વધ્ય-મારવાને ચેાગ્ય એવા જીવનું અલ્પકાય પણું અથવા મહાકય પણું જ એકમાત્ર કમ બન્ધના તારતમ્ય તાનું કારણ નથી. પરંતુ મારનારાને તીવ્ર ભાવ, મન્તભાવ, જ્ઞાતભાવ, અજ્ઞાતભાવ, અલ્પ વીય પશુ અને મહ વીય પડ્યું. પણુ કમ ખંધના તાર; તસ્યનું કારણુ છે. આવી સ્થિતિમાં વધ્યું જીવની અપેક્ષાથી જ અન્યનુ સદેશપણું અથવા વિસĚશપણુ' અથવા ન્યૂનાધિકપણુ' માનવુ' સંગત નથી. તેથીજ 'एएईि-एताभ्याम्' उत्त 'दोहिं - द्वाभ्याम्' भन्ने 'ठाणेहि' - स्थानाभ्याम्' सेान्त પક્ષામાથી કાઈ પણ એક પક્ષને સ્વીકાર કરીને જે પ્રવૃત્ત થાય છે. તે 'अणायार - अनाचारम्' मनायार ४ 'जाणए - जानीयात् सभवले थे. ॥७॥ अन्वयार्थ - —આ બન્ને પક્ષેાથી અર્થાત્ અલ્પકાય અને મહાકાય જીવે ની હિંસાથી સરખું જ વેર પેદા થાય છે, અથવા વિસદૃશ વેર ઉત્પન્ન થાય