Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 04
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३४५
- सूत्रकृतागयो नित्याऽपरिमेयाऽऽनन्दात्मकमोक्षकारणमित्यपि व्यवस्थापितम् । अतो द्वादशः क्रियास्थानसेवकाः संसारगतिम् आत्रयोदशोपसेपकास्तु मोक्षमित्येतमर्थ प्रदर्शयन्
अध्ययनोपसंहारव्याजेन मूत्रमानमयति-'इच्चे तेहि' इत्येतेषु 'वारसहि' द्वादशम 'किरियाठाणेहि' क्रियास्थानेषु-पूर्वोपदर्शितद्वादशक्रियास्थानेषु' 'बट्टमाणा' वर्त: मानाः 'जीवा' जीवा:-प्राणिनः मोहनीयकर्मवशात् 'णो सिझिमु' नो असिध्यन् -सिद्धि-मोक्षं.न, प्राप्तवन्तः 'णो बुझिंमु'नो अबुध्यन्-योध-केवलशानं कथमपि न प्रातवन्तः, 'जो मुचिमु' नो अमुञ्चन्-न कर्मभ्यो मुक्तानः 'जो परिणिबाई नो परिनिवृत्ताः-मोक्षं न प्राप्ता, इत्यर्थः । 'जावणो सम्बदुक्खाणं अंतं करेंसु वा' यावत् नो सर्वदुःखाना मन्तमका' वा-सर्वदुःखानामन्त न कृतवन्तः, एतेन के कारण हैं । तेरहवां क्रियास्थान उनसे विपरीत है। यह नित्य अपरि; मित सुख रूप मोक्ष का कारण है, यह भी कहा जा चुका है। अतएव वारह क्रियास्थानों का सेवन करने वाले संसार को प्राप्त करते हैं और तेरहवें क्रिया स्थान का सेवन करने वाले मोक्ष को प्राप्त करते हैं। इस अर्थ को प्रकाशित करते हुए अध्ययन के उपसंहार के रूप में सूत्रकार कहते हैं- ..
इन पूर्वोक्त बारह क्रियास्थानों में वर्तमान जीवों ने भूतकाल में मोहनीय कर्म के उदय होने के कारण सिद्धि प्राप्त नहीं की है केवल ज्ञान प्राप्त नहीं किया है, कर्मों से मुक्ति प्राप्त नहीं की है परिनिर्वाण को माप्त नहीं किया है, यावत् समस्त दुःखों का अन्त नहीं किया है। बाहर क्रिया स्थानों में रहे हुए जीव वर्तमान में भी दुखों का अन्त नहीं करते हैं और न भविष्य में अन्त करेंगे।
સંસારના કારણ રૂપ છે. તેરમું કિયાસ્થાન તેનાથી ઉલટું છે. અર્થાત્ તે નિત્ય અપરિચિત સુખ રૂપ, મોક્ષનું કારણ છે. તે પણ કહેવામાં આવી ગયું છે તેથી જ બાર કિયાસ્થાનેનું સેવન કરવાવાળાઓ સંસારને પ્રાપ્ત કરે છે અને તેરમા ક્રિયાસ્થાનનું સેવન કરવાવાળા મેક્ષને પ્રાપ્ત કરે છે. આ અર્થને સ્પષ્ટ કરતા થકા અધ્યયનને ઉપસંહાર રૂપથી સૂત્રકાર કહે છે, જે ,, આ પૂર્વોક્ત બાર ફિયાસ્થાનમાં રહેનારા એ ભૂતકાળમાં મેહનીય કર્મના ઉદય થવાને કારણે સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી નથી. કેવળ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું નથી કર્મોથી મુક્તિ પ્રાપ્ત કરી નથી. પરિનિર્વાણ પ્રાપ્ત કરેલ નથી. બાર કિયા સ્થાનમાં રહેલા જ વર્તમાનમાં પણ હું એને અંત કરતા શથી. અને ભવિષ્યમાં પણ અન્ત કરશે નહીં.'
