Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 04
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थबोधिनी टीका हि. श्रु. अ. २ क्रियास्थाननिरूपणम् . १६९ पोसणाए नो श्रमणमाइनपोषणाय ‘णों तस्स सरीरगस्त' नो तस्य शरीरस्य किंचिविपरियाइत्ता मवंति' किश्चित् परित्राणाय भवन्ति 'से हतास इन्ता छेता-भेता -उपइसा-विलंपत्ता-उद्दबहत्ता' छेसा-छेदनकर्ता, 'भेत्ता' भेदनकर्ता, लुम्पयिता, विलुम्पयिता, उपद्रवयिता 'उज्झिउं वाले वेरस्स आमागी भवई उज्झित्य-विवेक परित्यज्य बालो-मन्दबुद्धिः वैरस्यामागी भवति-सर्वथा वैरस्य भागी भवती. त्यर्थः 'अणट्ठादंडे' :अयमनर्थदण्डः, पुनरप्याह-'से जहाणामप' तधयानामकः 'केइ-पुरिसे' कश्चित् पुरुषः 'कच्छसि वा-दहंसि वा उदगंसि वा-दवियंसि वावळयंसि वा-मंसि वा-गगणंसि वा' कन्छे वा-तृणपुजे, इदे वा, उदके वा -समुद्रनद्यादिषु, द्रव्ये वा, लये वा-नदीवेष्टितस्थले, ''मंमि वा गर्ने वा-आत. मसे वा-अन्धकारपूर्ण स्थाने, 'गहणे वा' गहने वा 'गहणावेदुग्गमि वा-वर्णसि वा वणविदुग्गंसि वा-पन्चमि वा-पपय विदुग्गसि वा गहनविदुर्गे वा, वने वा, वनविदुर्गे वा, पर्वते वा पर्वतविदुर्गे वा 'तणाई ऊपविय अपविय' तृणानि उत्सार्य उत्साय-उन्क्षिप्य उत्क्षिप 'सपमे र अाणिकायं णिपिरह' स्वयमे गाऽग्निकार्य योजन हनन करने वाला, छेदन करने वाला, भेदन करने वाला, 'काट कर पृथक्-पृथक् करने घाला, उखाड देने वाला उपद्रव करने वाला अज्ञानी व्यर्थ ही वैर का भागी होता है। इस प्रकार किसी प्रयोजन के विना हिंसा करना अनर्थदंड है। . और भी कहते हैं-कोई भी पुरुष कछार-नदी के तट पर, तालाय पर, जलाशय पर, नदी से वेरित स्थल पर, खड्डे में, अन्धकार पूर्ण, स्थान में, गहन में, गहनविदर्ग 'जहां जाना कठिन हो ऐसे गहन स्थान में, वन में, वनविदर्ग में, पर्वत पर पर्वत विदूर्ग पर तुम आदि. फैला-फैला कर स्वयं ही आग जलाना है, या दूसरे से आग जलवाना કરે છે એવા વિના પ્રજન હનન કરવાવાળા, છેદન કરવાવાળા, ભેદન કરવાવાળા, કટ કરીને પૃથફ પૃથક્ કરવાવાળા, ઉબાડવાવ ળ, ઉપદ્રવ કરશે વાળા અજ્ઞાની વ્યર્થ ફોગટ જ વેરને ભેગવનાર બને છે. આ રીતે કઈ - પણ પ્રજન વગર જ હિંસા કરવી તે અનર્થ દડ કહેવાય છે ;
વિશેષ કહે છે–કઈ પણ પુરૂષ કછાર-નદીના કિનારા પર તલાવ પર જય શય પર નદીથી વીંટળાયેલા સ્થળ ૫, ખ ડ મા અંધારાવા સ્થાનમાં ગહનમા-ગહન વિદુર્ગ એટલે કે જ્યાં જવું મુશ્કેલ હોય એવા ગહન સ્થાન માં, વનમા, વનવિદમા પર્વત પર, પર્વત વિદુર્ગ પર તૃસ વિગેરે ફેલાવીને સ્વયં આગ લગાડે છે, અથવા બીજાની પાસે આગ લગાવે છે,
सू० २२