Sutrakrutanga Sutram Part 04

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 749

४८८
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
(असरिसं असणं वा (वेरंति) चैर हिंसनमिति (जो वए) इत्येव नो वदेत् Maratha जयोमरणे समाना हिंमा भवतीत्यपि एकान्तवचनं न वदेत्-न वक्तव्यं भवेत् | तथाऽनयोर्मारणे विभिन्नैव हिंसा जायते इत्यपि एकान्तवचो न वाच्यम् किन्तु - हिंसेति मत्वा अनेकान्ताचनमेव प्रयोक्तव्यमिति ६ । टीका -- 'जे केइ' ये केचित् 'खुङगा' क्षुद्रका:- लघुकाया: 'पाणा' प्राणिनः एकेन्द्रियद्वीन्द्र यादवोऽल्पकाया वा पञ्चेन्द्रियजीवा सूपकादयः 'अदुवा' अथवा 'महालया' महालया - दीर्घशरीरा:- इस्त्यादयः 'संति' मन्त्रि-विद्यन्ते 'तेर्सि पाकापानां कुन्यादीनाम् महाकायानां हस्त्यादीनां च हनने 'सरिसं वेरं' सदृशम् - तुल्यं समानमेन वैरं मनः वैरं वज्रं कर्म विरोधक्षणं वा तुल्यप्रदेश वात्सर्वजन्तूनाम् 'इति' इत्येव रूपेण एकान्तेन 'णो वए' नो वदेत् अथवा 'अतरिसंती ' अपरम्-असमानमेव तद् व्यापादने मारणे 'वेर' वैरं कर्मबन्धः हिंसा से समान ही वैर होता है, अथवा असमान ही वैर होता है, ऐसा नहीं कहना चाहिए । अर्थात् लघुकाय और महाकाय प्राणी का घात करने से समान हिंसा ही होती है, ऐसा एकान्त कथन नहीं करना चाहिए और उनका घात करने पर असमान ही हिंसा होती है, ऐसा एकान्त वचन भी नहीं बोलना चाहिए || ६ ||
टीकार्थ-- जो एकेन्द्रिय द्वीन्द्रिय आदि अथवा चूहा आदि पंचेन्द्रिय लघुकाय अर्थात् छोटे शरीर वाले प्राणी हैं अथवा जो हाथी आदि महाकाय प्राणी हैं, इन दोनों प्रकार के प्राणियों का हनन करने पर 'समान ही वैर अर्थात् कर्मबन्धन अथवा समान ही विरोध रूप वैर होता है, क्यों कि सभी प्राणी समान प्रदेशों वाले हैं, ऐसा एकान्त कहना उचित नहीं है । अथवा इन लघुकाम और महाकाय, दोनों
1
સરખું જ વેર થાય છે મથવા અસમાન વેર થાય છે તેમ કહેવું ન જોઇએ, અર્થાત લઘુકાય અને મહાકાય પ્રાણીને ઘાત કરવ થી સરખી જ હિંસા થાય છે. એવુ' એકન્ત કથન કહેવું ન જોઈએ અને તેએા ઘાત કરવાથી અસમાન હિંસા થાય છે તેવુ' એકાન્ત વચન પણુ ખેલવુ ન જોઈ એ. un
ટીકા—જે એકેન્દ્રિય દ્વીન્દ્રિય વિગેરે અથવા ઉત્તર વિગેરે પંચેન્દ્રિય લઘુકાયવાળા અર્થાત્ નાના શરીરવાળા પ્રાણિયા છે. અથવા હાથી વિગેરે મહાકાય પ્રાણી છે. આ બન્ને પ્રકારના પ્રાણિયાની હિંસા કરવાથી સરખું જ વેર અર્થાત્ ક બંધ અથવા સરખાજ વિરેધ રૂપ વેર થાય છે કેમકે— સઘળા પ્રાણીયા સરખા પ્રદેશેાવાળા છે. તેમ એકાન્ત રૂપે કહેવું તે યેાગ્ય નથી. અથવા આ લઘુકાય અને હાકાય ને પ્રકારના વેનું હનન કર