Book Title: Sutrakrutanga Sutram Part 04
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
६३२
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
टीका - मुनिः बौद्धपक्षं निष्कृय स्वमतं कथयति - 'उ' ऊर्ध्वम् 'अहेव ' अधः 'तिरियं दिसासु' तिर्यदिशासु 'तमथावराणं' संस्थावराणां प्राणिनाम् 'लिंगं' लिङ्ग' जीव चिह्नम् -चलनस्पन्दन कुद्भवादिकम् 'विभा' विज्ञाय - प्रत्यक्षानुमानार्थापत्यागमममाणे ज्ञचा 'भूयामिसंकाइ' भूताभि शङ्खया जीवानां विनाशभयेन 'दुगुछमाणा' जुगुप्पमानः प्राणातिपातादिना शुभकर्म भवतीति मत्वा हिंसायां घृणां कुर्वन् 'वदे' वदेत् निरवद्या भाषां भाषेत । तादृशी आपा प्रयोज्या यावत्या जीवानां विराधनं न भवेत् । 'करेज्जा' कुर्यात- विचार्येति शेषः, विचार्य निरवद्यं कार्यं कुर्यादित्यर्थः । एतादृशोत्तम विचारशीलानां पुरुषाणाम् 'कुओ विहन्यी' कुनोऽपि इद्दास्ति नास्ति जीवनमयमिति ध्वनिः । कुतोऽस्ती हा स्मिन् एवं भूतेऽनुष्ठाने क्रियमाणे प्रोच्यमाने वा जीवनभवमरुनाकम्, युष्मदापादितो दोष एव समुल्लसतीति ॥ ३१ ॥ मूलम् - पुरिसेतिविन्नत्ति न एवमत्थि,
T
अणारिए से पुरिसे तहा हु ।
टीकार्थ- आर्द्रक मुनि बौद्धमत का निराकरण करके अपने मत का प्रतिपादन करते हैं - ऊंची नीची और तिछ दिशाओं में त्रस और स्थावर प्राणियों के चलना हिलना, अंकुर फूटना आदि जीवत्व के चिह्नों को प्रत्यक्ष अनुमान आदि प्रमाणों से जान कर जीवों की हिंसा के भय से प्राणातिपात आदि से कर्मबन्ध होता है, ऐसा मान कर हिंसा से घृणा करता हुआ ऐसी निरवद्य भाषा का प्रयोग करे जिससे जीवों की विराधना न हो। तथा भलीभांति विचार कर निरवय कार्य करे | ऐसे उत्तम विचारशील पुरुषों को कोई दोष पाप कैसे हों सकता है ? अर्थात् जो हिंसाकोरी वचन और कर्य से दूर रहते हैं उन्हें कोई दोष नहीं लगता ||३१||
ટીકા-આક મુનિ બૌદ્ધ મતનુ ખડન કરીને પેાતાના મતનું પ્રતિ પાદન કરે છે—ઉચી નીચી, અને તિી દિશાઓમાં ત્રસ અને સ્થાવર પ્રાણિયાના ચાલવા, હરવા, ફરવા અ'કુર ફૂટવા વિગેરે જીવપણાના ચિહ્નોને અનુમન વિગેરે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણેાથી જાણીને જીવેાની હિ'સાના ભયથી, પ્રાણા તિપાત વિગેરેથી ક બંધ થાય છે. તેમ માનીને હિંસાથી ઘૃણા કરતા થકા એવી તિરવદ્ય ભ ષાના પ્રયાગ કરે કે જેનાથી જીવેાની વિરાધના (હિ’મા) ન થાય તથા સારી રીતે વિચાર કરીને નિરવદ્ય કાય કરે એવા ઉત્તમ અને વિચારશીલ પુરૂષોને કઇ પણુ દેષ અર્થાત્ પાપ કેવી રીતે લાગી શકે ? અર્થાત્ જે હિંસા કારક વચન અને કાર્યથી દૂર રહે છે. તેમને ફાઇ પણ દોષ લાગતા નથી, ૫૩૧ા
