________________
મરણસમાધિ: એક અધ્યયન
13
૩) ચંદાવેઝ (ચંદ્રાવેલ્થક):
પૂર્વાચાર્યલિખિત આ ગ્રંથનું નામ અર્થસભર છે. સ્વયંવરમંડપમાં ઊંચા સ્તંભના અગ્રભાગ ઉપર ફરતી પૂતળીની આંખને વીંધવાને રાધાવેધ કહેવામાં આવે છે. તે રાધાવેધ અથવા ચંદ્રવેદમાં જે પ્રકારની સાવધાની તથા ચોકસાઈ જરૂરી છે તેમ મરણસમયની આરાધનામાં અપ્રમત્તતા તથા સાવધાની જરૂરી છે તેમ દર્શાવ્યું છે. चंदावेज्झयं त्ति इह चंद्रः यंत्रपुत्रिकाक्षि गोलको गृह्यते तथा आमर्यादया
વિધ્વત તિ માધ્યમ, तदेवावेध्यकं चंद्रलक्षणमावेध्यकं चंद्रावेध्यकम, राधावेध इत्यर्थः । तदुपमान मरणाराधना प्रतिपादको ग्रंथविशेष: चंद्रावेध्यकम् इति । ગ્રંથનું બીજુ નામ “ચંદ્રકવેધ્યક' પણ છે.
જૈનગ્રંથાવલીમાં આ ગ્રંથની ગાથા ૧૧૪નોંધી છે પરંતુ અમૃતલાલ ભોજકે પઈર્ણયસુરાઈમાં પ્રકાશિત કરેલ ચંદાવેજ્જયમાં ૧૭૫ ગાથાઓ છે.
અંતસમયની આરાધનાનું વર્ણન કરતાં આ ગ્રંથમાં આત્મકલ્યાણની ભરપૂર સામગ્રી છે. મુખ્યત્વે ૭ વિષયોનું નિરૂપણ કરતાં પ્રસ્તુત ગ્રંથમાં સાધકના ગુણો, જ્ઞાન, આચરણની મહત્તા, વિનયની મહત્તા વગેરે વિષયો પર પ્રકાશ પાડવામાં આવે છે. જે નીચે પ્રમાણે છે.
૧) વિનયગુણ :- અવિનયી શિષ્યની ઘણી મુશ્કેલીથી પ્રાપ્ત કરેલી વિદ્યા પણ નિષ્ફળ જાય છે અને તેની ગતિ ઋષિઘાતકની જેવી બને છે.
૨) આચારગુણ :- પૃથ્વી જેવા સહનશીલ, મેરુ જેમ અંકાય વગેરે વિશેષણોથી આચાર્ય પ્રત્યે બહુમાનપૂર્વક તેમની ભક્તિથી થતાં લાભોનું નિરૂપણ કર્યું છે.
૩) શિષ્યગુણ - વિનયી, અલ્પેચ્છાવાળો, ઋદ્ધિગારવથી રહિત, દસ પ્રકારના વૈયાવૃત્યમાં તત્પર, આચાર્યની પ્રશંસા કરનાર ગુણસેવી જ સાચો શિષ્ય બની શકે અને તે જ પાછળથી ગુરુ પણ બની શકે. ૯. જૈન ગ્રંથાવલી પૃ.૪૬.
