________________
મરણસમાધિઃ એક અધ્યયન
44
પ્રવચનકિરણાલીકાર (પૃ.૪૫૬)માં આનો પરિચય આપતાં કહે છે કે ૨૧ ઉદ્દેશકવાળી આ કૃતિમાં ચરમકવળી શ્રી જંબુસ્વામીના પ ભવોની કહીકત છે. ઐતિહાસિક ગ્રંથોમાં ઘણી જગ્યાએ આના જંબૂદ્રષ્ટાંત, જંબૂચરિત, જબૂસ્વામી કથાનક એવા નામો અપાયાં છે. ઉપાધ્યાય શ્રી પદ્મસુંદરગણિએ આ પ્રકીર્ણક સૂત્ર પર બાલાવબોધ કર્યો છે. ૨૭) જોણિપાહૂડ (યોનિપ્રાભૃત) ૧૦
યોનિપ્રાભૃતની વિ. સં. ૧૫૮૨માં એક છિન્ન ભિન્ન હસ્તપ્રત પૂનાના ભાંડારકર પ્રાચ્ય વિદ્યા સંશોધન મંદિરમાં અત્યારે હયાત છે એમાં પ્રસ્તુત ગ્રંથના કર્તા તરીકે શ્રી પ~શ્રમણ (?)નું નામ આપ્યું છે.'
બૃહટ્ટિપ્પનિકામાં યોનિપ્રાભૃત વિશે આવો ઉલ્લેખ છે. યોનિપ્રાકૃતં વાત ६०० धारसेनम् '
સૂત્રકૃતાંગના પહેલા શ્રુતસ્કંધના ૮મા અધ્યાયની નિર્યુક્તિની ૭મી ગાથાની વૃત્તિમાં કહ્યું છે કે વિવિધ પ્રકારના દ્રવ્યોના સામર્થ્યને સમજવા માટે યોનિપ્રાભૃત' ગ્રંથ હોવો જોઈએ. ૧૦૨
સિદ્ધસેનસૂરિકૃત જિલ્પસૂત્રની ચૂર્ણિ (પૃ.૨૮)માંયોનિપ્રાભૂતનો ઉલ્લેખ
જિનદાસગણિ નિશીથસૂત્રના ૪થા ઉદ્દેશની વિશેષ ચૂર્ણિમાં યોનિપ્રાભૂત વિશે કહે છે કે યોનિપ્રાભૃતના જાણકાર મુનિશ્વરી શ્રી જિનશાસનની રક્ષા કાજે તથા પ્રભાવનાના હેતુસર ખાસ કારણસર એકેન્દ્રિય સુધીના પ્રાણીઓ ઉત્પન્ન કરી શકે. સિદ્ધસેને ઘોડા બનાવ્યા હતા; તે વાત બૃહત્કલ્પભાષ્ય ૨૬૮૧મી ગાથાની વૃત્તિમાં પણ જણાવી છે.
જૈન ગ્રંથાવલી (પૃ.૬૬) પ્રમાણે પ્રસ્તુત ગ્રંથ ૮૦૦ શ્લોકપ્રમાણનો છે. | માલધારી શ્રી હેમચન્દ્રસૂરિ મહારાજે વિશેષાવશ્યકની ૧૭૭૫મી ગાથાની ૧૦૦. જેસલમેર તથા ડેક્કન કોલેજના ભંડારમાં મળે છે. ૧૦૧. જુઓ પ્રવચન કિરણાવલી, પૃ. ૪૬૧. ૧૦૨. એજન-પૃ.૪૬૧. ૧૦૩. પ્રવચન કિરણાવલી. પૃ.૪૬૧.
