________________
મરણસમાધિ : એક અધ્યયન
દુષ્કૃતગર્હો:
જીવે પોતાનાથી થયેલાં દુષ્કૃતોની નિંદા કરવી જોઈએ તે કર્તાએ બતાવ્યુંછે. અરિહંતાદિના શરણ લીધા પછી ભાવિત થયેલો આત્મા જાણે – અજાણે પોતાનાથી થયેલાં પાપોનો પારાવાર પશ્ચાતાપ કરે છે. ફરીથી એવા પાપો ન થાય એ માટે સાવધ રહે છે.
-
51
દુષ્કૃત ગહને વિધિપૂર્વકની બનાવવા માટે સાધકનું હૈયું શુદ્ધ આશયવાળું તથા નિખાલસ હોવું જરૂરી છે. પરમ સંવેગ ભાવ સાથે પાપને ત્યાજ્ય માની ગુરુ ભગવંતની સાક્ષીએ પાપની નિંદા અને ગર્હા કરવાથી અશુભ કર્મની પરંપરાનો પણ વિચ્છેદ થાયછે. પાપનો સાચો પસ્તાવો પતિતને પણ પાવન કરેછે. કલાપીએ કહ્યું છે ને કે ઃ
“હા ! પસ્તાવો વિપુલ ઝરણું સ્વર્ગથી ઉતર્યું છે, પાપી તેમાં ડૂબકી દઈને પુણ્યશાળી બને છે.’
આમ અરિહંતાદિની શરણાગતિ સ્વીકારીને સ્વશલ્યનો ગુરુ પાસે એકરાર કરી વિશુદ્ધ બનેલો આત્મા સુકૃત તરફ પગલાં માંડે છે. કર્તાએ અહીં સુકૃત અનુમોદનાની વાત કરતાં કહ્યું છે કે સાચી અનુમોદના કે સાચી આરાધના પોતાનાથી થયેલાં દુષ્કૃત્યો જેવા કે મિથ્યાત્વ, અરિહંતાદિની આશાતના, ધર્મવિરુદ્ધ કથન, જીવોને કરેલો પરિતાપ વગેરેની નિંદા અને ગહ વગર શક્ય જ નથી. સુકૃત અનુમોદના :
અનાદિ અનંત સંસારમાં કોઈપણ પુણ્યાત્મા, જે કોઈ મોક્ષસાધક અનુષ્ઠાન - સુકૃત કરે તે બધાની આદરપૂર્વક પ્રશંસા કરવી તે અનુમોદના. આમ કરવાથી પુણ્યનો સંચય થાયછે. ગુણીના ગુણો પ્રત્યે બહુમાન, અનુરાગ એ ગુણ પ્રાપ્તિનો અજોડ ઉપાય છે. ગુણાનુરાગ કેળવવાથી જ સાચી અનુમોદના પ્રગટેછે.
ગુણાનુરાગી બનેલો આત્મા સૌ પ્રથમ પંચપરમેષ્ઠિના સુકૃતોની અનુમોદના કરે છે. અરિહંતપદની તથા અરિહંતોની અનુમોદના કરનાર પુણ્યાત્મા અરિહંતપદને પ્રાપ્ત કરી શકે તેવા મહાન અનુષ્ઠાનો આચરવાનું અદ્ભુત સામર્થ્ય ૧. જિન ઉત્તમ ગુણ ગાવતાં, ગુણ આવે નિજ અંગ - શ્રી પદ્મવિજયજીકૃત શ્રી ઋષભદેવનું સ્તવન.
