________________
મરણસમાધિઃ એક અધ્યયન
પૂર્વકર્મના ફળને સહન કરી ગંભીરપણે આમ વિચારતો હતો તેવામાં પેલા તપસ્વીએ ખીર ખાધા પછી તાંસળી ઉપાડી. તાંસળીની સાથે શેઠની પીઠ ઉપરની - ચામડી પણ નીકળી આવી અને તે સાથે લોહી, માંસ પણ નીકળી આવ્યું.
જિનધર્મતે પછી ઘરે આવ્યો. ચતુર્વિધ સંઘનેભેળો કરી પૂજા સત્કાર પ્રભાવના કરી. પોતાના ઘરની સારસંભાળનો પ્રબંધ કરી, સ્વજનો, મિત્રોને છોડી હૃદયમાં જિનેશ્વરને સ્થાપી ઉત્તમ તપશ્ચર્યા અંગીકાર કરીને, પર્વતપ્રદેશમાં જઈને સર્વ આહારપાણીનો ત્યાગ કરી અણસણ ગ્રહણ કરી કાયોત્સર્ગ અવસ્થામાં રહ્યો.
પૂર્વ દિશામાં પંદર અને બાકીની ત્રણ દિશામાં પંદર પંદર દિવસ અતિશય દુષ્કર તપસ્યા કરીને શિયાળ, રાની બિલાડા, રીંછ, કૂતરા વડે પીઠનો ભાગ ખવાતો હોવા છતાં મેસશિખર જેવું ચિત્ત રાખીને તે પવિત્ર પુરુષ મરણ પામ્યો અને ત્યાંથી સૌધર્મકલ્પમાં તે સુરેન્દ્ર થયો. અગ્નિશમનો જીવતે સુરેન્દ્રનું વાહન ઐરાવત થયો. ત્યાંથી ચ્યવી તે સુરેન્દ્રનો જીવ હસ્તિનાપુરમાં અશ્વસેન રાજાની સહદેવીની કૂખે સનતકુમાર તરીકે અવતર્યો. (આધાર) - સનકુમાર ચરિત્ર - હરિવલ્લભ ભાયાણી.
મધુસુદન મોદી. મેવાર્ય મુનિ
(મરણસમાધિ ગાથા ૪ર૬-૪ર૭) મેતાર્ય મુનિ પૂર્વભવમાં પુરોહિતપુત્ર તરીકે હતા. રાજાનો પુત્ર તેમનો મિત્ર હતો. બન્ને ભેગા થઈને નગરમાં આવતા સાધુઓનું અપમાન કરતાં, તેમને હેરાન કરતાં.
રાજપુત્રના કાકા સાગરચંદ્ર દીક્ષા લીધી હતી. તેઓ શાસ્ત્રના અભ્યાસી હતા. તેમણે આ બન્નેના દુર્વ્યવહારની વાત સાંભળી, તેઓને સન્માર્ગે વાળવા, પ્રતિબોધ પમાડવા સાગરચંદ્રમુનિત્યાં પધાર્યા. રાજપુત્ર તથા પુરોહિતપુત્રે એમને પણ હેરાન કર્યા. એમને મલ્લયુદ્ધ કરવા માટે આહ્વાન આપ્યું. સાગરચંદ્ર ગૃહસ્થાવાસમાં રાજકુળમાં હતા તેથી આ વિદ્યાથી પરિચિત, તેમણે બન્નેના હાડકા સાંધામાંથી ઢીલા કરી દીધા અને પોતે (ઉપાશ્રય) નગરની બહાર કાયોત્સર્ગમાં સ્થિર થયા.
