________________
મરણસમાધિ : એક અધ્યયન
સ્પર્શ કરીને આવતાં પવનથી પણ લોકો વ્યાકુળ થતા. આમ, મુનિનો તિરસ્કાર થયો. તેથી આચાર્ય મહારાજે તેમને ફક્ત ઉપાશ્રયમાં જ રહેવાનું કહ્યું. અંતપ્રાંત આહારથી તેમનું શરીર દુર્બળ બન્યું. અંતે ગુરુ મહારાજ પાસે અનશન માટેની પ્રાર્થના કરી. ગુરુની આજ્ઞાથી પાદપોપગમન સંથારો ધારણ કર્યો. (આધાર :) - ઉત્ત.વિવૃત્તિ. પૃ.૭૬.
198
ઈન્દ્રદત્ત પુરોહિત
સત્કાર-પુરસ્કાર પરિષહ (મરણસમાધિ ગાથા ૫૦૨)
મથુરા નગરીમાં અરિમર્દન નામનો રાજા રાજ્ય કરતો હતો. ત્યાં ઈન્દ્રદત્ત નામે પુરોહિત હતો, તે જિનશાસનનો વિરોધી હતો. મથુરામાં તે સમયે અરુણાચાર્ય શિષ્ય-પરિવાર સાથે વિચરતાં હતા. એક દિવસ સુધર્મશીલ નામે મુનિને નીચું માથું રાખીને જતાં જોયા. ધર્મદ્વેષી હોવાને કારણે પુરોહિતે વિચાર્યું કે મુનિના મસ્તક ઉપર પગ રાખું. ઝરુખાની પાસે નીકળતાં મુનિના માથા પર પોતાના પગ
લટકાવ્યા.
તે જ નગરમાં સુભદ્ર નામે રેષ્ઠિ હતા જે જૈન ધર્મી હતા અને સાધુ પ્રત્યે આદરભાવવાળા હતા. તેમણે પુ હિતની આ ચેષ્ટા જોઈ લીધી. પછીથી જ્યારે જ્યારે મુનિ તે રસ્તે નીકળે ત્યારે પોતે ાં બેસી જતો અને પગ લાંબા કરી પસારતો જેથી તે મુનિના માથા પર આવે. આ કાર્યમાં પુરોહિતને ખૂબ મજા આવતી. સુભદ્ર શ્રાવકથી આ સહન ન થયું. તેઓ આચાર્ય પાસે ગયા અને આ વાત કરી. આચાર્ય મહારાજે કહ્યું જેવી રીતે નૃપાદિક તરફથી કરાયેલાં સત્કાર પુરસ્કારમાં સાધુ પ્રસન્ન થતાં નથી તેવી જ રીતે હેના અભાવમાં દ્વેષ કે દૈન્ય કરતાં નથી.
તે પછી પુરોહિતે નવું મકાન બંધાયું. મુહૂર્તને દિવસે રાજાને બોલાવવાના હતા. આચાર્ય મહારાજે સુભદ્ર શેઠ પાસેથી જાણ્યું. મહારાજશ્રીએ કહ્યું અશુભ મુહૂર્તમાં પાયો નંખાયો છે. રાજાનો વેશ થતાં જ મકાન તૂટી પડશે ; રાજાને બચાવવા રાજા પ્રવેશ કરવા જાય ત્યારે પાછા ખેંચી લેજો. આમ, જીવતદાન મળવાથી રાજા ખુશ થયો. આચાર્ય મહારાજશ્રીની વાતથી વધુ આનંદમાં આવ્યો. અવસર જાણી સુભદ્ર શેઠે પુરોહિતની વાત કરી. રાજાએ પુરોહિતની દુષ્ટ ભાવનાને દંડ આપવા બન્ને પગ કાપવાનો આદેશ આપ્યો. આ આજ્ઞા ગુરુ
