________________
મરણસમાધિ : એક અધ્યયન
ચાળણી સમાન બનાવી દીધું. અઢી દિવસ સુધી આ પરિષહને સમભાવે સહ્યો અને અંતે કાળ કરીને દેવલોકમાં ગયા.
170
(આધાર :) - ઉપદેશમાલા પૃ. ૧૬૭.
ગજસુકુમાલ (મરણસમાધિ ગાથા ૪૩૨-૪૩૩)
વસુદેવ અને દેવકીનો પુત્ર અને શ્રીકૃષ્ણનો લઘુબંધુ ગજસુકુમાલ કૃષ્ણે કરેલી હરિણગમૈષી દેવની આરાધનાના ફળસ્વરૂપે જન્મ પામ્યો હતો. દેવે કહ્યું હતું – ‘યુવા વસ્થામાં તે દીક્ષા લેશે, મોક્ષે જશે.' ઘણા લાડકોડ અને વાત્સલ્યથી તેનો ઉછેર થયો, છતાં બાલ્યવયમાં જ તે વૈરાગ્ય પામ્યા. માતાપિતાએ મોહ-પાશમાં બાંધવા લગ્ન કર્યા. પણ તેમણે તરત સંસાર છોડી શ્રી નેમિનાથ પ્રભુ પાસે દીક્ષા લીધી. પ્રભુની રજા લઈ સ્મશાનમાં કાયોત્સર્ગ કરી ધ્યાનમાં ઊભા રહ્યા.
સોમશર્મા બ્રાહ્મણ કે જે ગજસુકુમાલનો સસરો થતો હતો તે ત્યાંથી પસાર થયો. મુનિવેશમાં ગજસુકુમાલને જોઈ અત્યંત ગુસ્સે ભરાયો. પોતાની પુત્રીનો ભવ બગાડવારને યોગ્ય શિક્ષા કરવાના નિર્ણય પર આવ્યો. પાસે જ ચિતા બળતી
હતી, તેમાંથી ધગધગતા અંગારા કાઢી કાંઠલામાં ભરી મુનિના મસ્તકે મૂક્યા. ગજસુકુમાલ જરા પણ ક્ષોભ પામ્યા નહી, ઉલ્ટું મનને વધુ દ્રઢ કર્યું.
પ્રતિકૂળતા સામે શાંતિ, ક્ષમા રાખી, મોક્ષરૂપી પાઘડી બંધાવનાર સસરાને ધન્યવાદ આપતાં કર્મ ખપાવી અંતકૃત કેવલી થઈ મોક્ષે ગયા.
(આધાર :) - ઉપદેશમાલા પૃ. ૨૧૯. અનુ પપા. સૂત્ર. પ્રેમ જીવાગમ સમિતિ. પૃ. ૫૦ સાગરચંદ્ર (કમલામેલા)
(મરણસમાધિ ગાથા ૪૩૪,૪૩૫)
દ્વારિકા નગરીમાં બલદેવના પુત્ર નિષધના પુત્રનું નામ સાગરચન્દ્ર હતું - બહુ જ સ્વરૂપવાન એવો તે શાંબ વગેરેનો અતિ પ્રિય હતો. તે જ નગરમાં કમલામેલા નામની છોકરી હતી જેની સગાઈ ઉગ્રસેનના પુત્ર નભસેનકુમાર સાથે થઈ હતી.
