________________
મરણસમાધિ : એક અધ્યયન
કયામતના
રાસ્તાખીજ સુધી - એટલે કે કયામતના દિવસ સુધી ભોગવે છે. દિવસે ન્યાયનું કામ થાય છે, મૃતાત્માઓ સજીવન થાય છે, તેઓ નવા શરીરને પામે છે. સોશયોસ નામે તારણહાર પૃથ્વી પર આવશે અને વિશ્વનું નવસર્જન ક૨શે. પુણ્યશાળીઓફરીથી સ્વર્ગમાં અને પાપીઓને ત્રણ દિવસની અગ્નિપરીક્ષા લીધા પછી પવિત્ર બનાવશે. અનીતિ, દુષ્ટતા અને નીચતાનો નાશ થશે એવી માન્યતા છે.
207
મરણપથારીએ પડેલો જરથોસ્તી અંતિમ ક્ષણોમાં એકવાર પણ ‘અષેમવાહુ’ નામનો નાનો મંત્ર પુરી શ્રદ્ધાપૂર્વક બોલે તો અંતરમાં શાંતિ પામે છે. અશક્ત, અસમર્થ વ્યક્તિને તેના સ્વજનો કાનમાં એ મંત્ર સંભળાવે છે. જૈનોમાં પણ મરણપથારીએ રહેલા જીવને નવકારમંત્ર, અરિહંતાદિ ચારનું શરણ તથા સકલ જીવસૃષ્ટિ સાથેની ક્ષમાપના કરાવાય છે.
યહૂદી ધર્મ :
-
યહૂદીઓ શરીર અને આત્માને અલગ માનતા નહોતા. બે ધાતુને પરસ્પર ભેળવ્યા પછી જેમ અલગ ન કરી શકાય તેમ શરીર અને આત્માને તેઓ અવિભાજ્ય માનતા હતા અને તેથી મૃત્યુ પછીની સ્થિતિમાં તેમને રસ ન હતો. માણસ જ્યાં સુધી જીવે ત્યાં સુધી જ ઈશ્વર સાથે સંબંધ રહે છે અને મૃત્યુ પછી ઈશ્વરથી દૂર થવાને કારણે ‘શેઓલ’ નામના દુઃખ, દર્દ અને અંધકારથી વ્યાપ્ત ખાડામાં પડે છે અને દુઃખી થાય છે. એવું તેઓ માનતા હતા.
પાછળથી એમની આ માન્યતાઓમાં ફેર પડ્યો. બેબીલોનીઓએ જેરૂસલેમ ઉપર ચઢાઈ કરી. યહૂદીઓને ગુલામ બનાવ્યા અને તેઓને બેબીલોન લઈ ગયા. તેમની સાથે રહેવાથી યહૂદીઓએ જરથોસ્તી ધર્મની માન્યતાઓ સ્વીકારી. કયામત – સ્વર્ગ-નરકની માન્યતાઓ આમ યહૂદી ધર્મમાં દાખલ થઈ. ખ્રિસ્તી ધર્મ :
ખ્રિસ્તી ધર્મ પ્રમાણે માણસ જન્મથી પાપી હોવાથી જ્યાં સુધી ઈસુ ખ્રિસ્તનો ધર્મ સ્વીકારી ઈશુને પોતાનામાં ઉતારતાં નથી ત્યાં સુધી તે પાપમાં જીવે છે અને પાપમાં જ મરે છે. વળી, ખ્રિસ્તીઓ સ્વર્ગપ્રાપ્તિ માટે પણ ઈશ્વરેચ્છા જ મહાન મૃત્યુમીમાંસા. પૃ.૧૨૬.
૬.
