________________
મરણસમાધિ: એક અધ્યયન
174
ધન્ના અણગાર
(મરણસમાધિ ગાથા ૪૪૫-૪૪૯) કાકન્દી નગરીમાં જિતશત્રુ નામે રાજા રાજ્ય કરતાં હતા. ત્યાં ભદ્રા નામની સાર્થવાહી રહેતી હતી, તેના પુત્રનું “ધન્ના' એવું નામ હતુ. ઘણા જ લાડકોડથી તેનું લાલનપાલન થયું. જ્યારે તે યૌવનમાં પ્રવેશ્યો ત્યારે બોંતેર કલાઓનું જ્ઞાન મેળવ્યું હતું. એકીસાથે ૩૨ કન્યાઓના તે સ્વામી બન્યા હતા.
ભગવાન મહાવીર વિચરતા વિચરતા એકવાર કાકન્દીમાં પધાર્યા, પ્રભુના મુખે ધર્મોપદેશ સાંભળી ધન્નાજીને વિરક્તિ આવી. સ્નેહીજનોની રજા મેળવી દીક્ષા લીધી. દીક્ષાના દિવસથી માંડીને છઠ્ઠના પારણે છઠ્ઠનો અભિગ્રહ કર્યો, વળી પારણામાં આવેલ કરતા. આવા કઠોર અભિગ્રહ અને ઉગ્ર તપસ્યાથી શરીર, છાતી, હાથ, હાથની આંગળીઓ, ગરદન, નાક, કાન, આંખ પ્રત્યેક અંગ શુષ્ક બની ગયા. અને શરીર ફક્ત હાડકાનો માળો જ બની ગયું.
રાજગૃહીમાં ભગવાન મહાવીર જયારે પધાર્યા ત્યારે રાજા શ્રેણિકે પ્રશ્ન પૂક્યો “હાલમાં અતિદુષ્કર તપ કોણ કરે છે? જે મહાનિર્જરાનું પણ કારણ હોય ?” ત્યારે પ્રભુએ જવાબ વાળ્યો “ધન્ના મુનિ આવું મહાનિર્જરાવાળું તપ કરે છે.”
એક વાર અર્ધરાત્રિએ ધન્ના અણગારે વિચાર્યું કે હવે આ શરીરથી તપસ્યા વિશેષ નથી થતી તો સંલેખના સંથારા માટે સમય યોગ્ય છે. તેમણે પ્રભુની આજ્ઞા માગી અને તે અનુસાર રાજગૃહીમાં વિપુલગિરિ પર્વત પર અનેક સ્થવિરોની સાક્ષીએ સંલેખના કરી. એક મહિનાની સંલેખના કરી, નવ મહિનાનો દીક્ષાકાળ પૂર્ણ કરી કાળધર્મ પામી સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં તેત્રીસ સાગરોપમના આયુષ્યવાળા દેવ થયા, ત્યાંથી મહાવિદેહક્ષેત્રમાં જન્મ લઈ મોલમાં જશે. (આધાર) - જૈન સિદ્ધાંત બોલ સંગ્રહ. ભા.૨. પૃ. ૨૦૪.
શાલિભદ્ર . (મરણસમાધિ ગાથા ૪૪૫-૪૪૯) શાલિભદ્રનો જીવ પૂર્વભવમાં સંગમ નામે રબારીપુત્ર (ગોવાળ) હતો. તેણે પાડોશીની પાસે ખીરનાં વખાણ સાંભળી માતાની પાસે ખીર માટે માગણી કરી. ગરીબ રબારણ (ગોવાલણ) પુત્રની માંગણી સંતોષી શકે એમ નહોતી
