________________
મરણસમાધિઃ એક અધ્યયન
124
વળી કેટલાંક મહર્ષિ કે મહાન આત્માઓએ કરેલી અંતિમ સાધનાઓ પણ આપણને સુંદર ઉદાહરણ પૂરા પાડી જાય છે.
* આ અંતિમ આરાધના સમાધિપૂર્વકની બની રહે તે માટે તેને ચઢવા માટેની નિસરણી પૂર્વાચાર્યોએ બતાવી છે જે દસ અધિકારમાં દર્શાવી છે. તે સંક્ષેપમાં નીચે પ્રમાણે છે.
૧) અતિચાર-પંચાચારમાં લાગેલા અતિચારની નિંદા, ગહ.
૨) વ્રત-ઉચ્ચારણ-લીધેલા વચનોને યાદ કરવા. મન,વચન, કાયાથી આ નિયમો સારી રીતે પાળવાની ભાવના દર્શાવવી.
૩) સર્વ જીવો સાથે ક્ષમાપના-સકલ જીવસૃષ્ટિના જીવો સાથે ક્ષમાયાચના.
૪) અઢાર પાપસ્થાનક વોસિરાવવા - મન, વચન, કાયાએ કરી તેનું “મિચ્છામી દુક્કડ દ્વારા થયેલા પાપોની ક્ષમાપના.
૫) ચાર શરણ - અરિહંત, સિદ્ધ, સાધુ તથા કેવલી પ્રરૂપિત ધર્મનું શરણું
લેવું.
૬) દુષ્કૃત નિંદા - જીવન દરમ્યાન થયેલા દુષ્કૃત્યોની નિંદા.
૭) સુકૃત અનુમોદના - મોક્ષમાર્ગને અનુસરીને પોતા વડે જે સુકૃત થયા હોય તેની અનુમોદના.
૮) શુભ ભાવના-મોક્ષ ન મળે ત્યાં સુધી અરિહંતાદિનું શરણું, બોધિ અને - સમાધિની પ્રાપ્તિ.
૯) અનશન - આહારત્યાગ-છેલ્લો સમય હોય ત્યારે ચાર આહારના પચ્ચખાણ કરવા.
૧૦) નવકારમંત્ર રટણ - ચૌદ પૂર્વનો સાર, સર્વ પાપોનો નાશ કરનાર મંત્રની આરાધના.
૬૮. જુઓ આરાધના પંચક (કુવલયમાલા અંતર્ગત)
૧) મણિરથ મુનિ ૨) કામગજેન્દ્ર મુનિ ૩) વજગુમ મુનિ ૪) સ્વયંભૂદેવ મહર્ષિ ૫) મહાયશ મુનિની આરાધના વગેરે.
