________________
મરણસમાધિ: એક અધ્યયન
168
આમ, ૯ કન્યા સાથે તેના લગ્ન થયા. લગ્ન પછી મિત્રદેવ આવ્યો ત્યારે મેતાર્યે કહ્યું બાર વર્ષ સંસાર ભોગવ્યા પછી દીક્ષા લઈશ. બીજા બાર વર્ષની મુક્તિ માંગી. ચોવીસ વર્ષ સંસાર ભોગવ્યા પછી મેતાર્યે દીક્ષા લીધી.
દીક્ષા લીધા પછી નવ વર્ષનો અભ્યાસ કર્યો. જિનકલ્પ સ્વીકાર કર્યો એકલવિહારી બન્યા. એકવાર વિહાર કરતાં કરતાં માસક્ષમણના પારણે સોનીને ત્યાં જઈ ચડ્યા. સોનાના જવ ઘડતો સોની તત્કાલ ઊભો થઈ ગયો અને ભક્તિભાવપૂર્વક આહાર વહોરાવ્યો. આ દરમ્યાન આકાશમાં ઉડતું એક કૈચપક્ષી ત્યાં આવી પહોંચ્યું અને સોનીએ ઘડેલા જવને સાચા જવ જાણી ચણી ગયું, અને ત્યાંથી ઊડી બાજુના વૃક્ષ પર બેસી ગયું. મુનિએ પંખીની આ ક્રિયા નજરે જોઈ હતી. | સોની જ્યારે બહાર આવ્યો ત્યારે જવ ન મળે, એને ડર લાગ્યો કારણ, આ માલ રાજાનો હતો. ઘણું શોધ્યા પછી જવ ન મળ્યા તેથી તેણે મુનિને પૂછ્યું. મુનિએ વિચાર્યું જો પંખીનું નામ દઈશ તો તેને મારી નાખશે અને જો મારું નામ કહું તો અસત્ય થાય તેથી મુનિ મૌન રહ્યા.
વારંવાર પૂછવા છતાં જવાબ ન અપાવાથી સોની ક્રોધે ભરાયો. મુનિને માથે ચામડાનો પટ્ટોપલાળીને બાંધ્યો. તડકામાં ચામડું સંકોચાયું. મુનિના માથાની નસો તણાવા લાગી. આંખો બહાર નીકળી આવી. અસહ્ય વેદનામાં પણ મુનિને સોની ઉપર દ્વેષ ન થયો અને પંખીની દયાને કારણે પોતે જાણતાં હોવા છતાં સોનીને સાચી વાત ન કરી. પરમ ક્ષમાને કારણે શુક્લધ્યાનમાં ચઢેલાં તે મુનિએ સમસ્ત કર્મોનો ક્ષય કર્યો, કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું. આયુષ્ય પૂર્ણ થયે મોલમાં પધાર્યા.
(આધાર) - ઉપદેશમાલા. પૃ. ૨૬૭.
ચિલાતીપુત્ર (મરણસમાધિ ગાથા ૪૨૮-૪૩૧) ભરતક્ષેત્રના મગધ દેશમાં રાજગૃહ નામે સમૃદ્ધ નગર હતું. ત્યાં ધન્ના સાર્થવાહ નામે અત્યંત ધનિક શ્રેષ્ઠિ હતો. જેની ભદ્રા નામે પત્ની હતી અને ચિલાતી નામે દાસી હતી.
