________________
મરણસમાધિ : એક અધ્યયન
0:
122
તે લવલેશ પણ ન ડગે. અચિત્ત સ્થંડિલ અથવા ફળક મેળવીને ત્યાં પોતે સ્થિત થવું, આખા શરીરને વોસિરાવવું અને ઉપસર્ગ વખતે વિચારવું કે “આ શરીરને તો મેં વોસિરાવી દીધુંછે, શરીર જ મારું નથી તો તેના પરિસહો મારા શેના? મેં શરીરથી જુદા થવા જ શરીરનો ત્યાગ કર્યોછે. કારણ જ્યાં સુધી જીવીશ ત્યાં સુધી ઉપસર્ગ અને પરીસહ આવવાના જછે.” ૬૪
અણસણ સંસ્થિત મુનિએ રાજાદિક આવી લાલચો બતાવે તો પણ ક્ષણભંગુર શબ્દાદિક વિષયોમાં રાગ કરવો નહીં તથા ઈચ્છા લોભ અને નિદાન વગર રહેવું. દેવતાઓની માયા વખતે પણ મુનિએ નિશ્ચલ રહેવું. આમ સર્વ વિષયોમાં અમૂચ્છિતપણે રહી આયુષ્ય પુરૂં કરવું.
ત્રણે મરણોમાં ઉત્કૃષ્ટ તિતિક્ષા રહેલી હોવાથી સ્વયોગ્યતાનુસારે ગમે તે મરણ કલ્યાણકર્તા છે.
સમાધિમરણની વિધિ :- શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર પ્રમાણે ઃ
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર અધ્યયન ૩૬માં સંલેખનાની વ્યાખ્યા કરતાં કહ્યું છે કે દ્રવ્યની અપેક્ષાએ શરીરના તથા ભાવની અપેક્ષાએ કષાયો (રાગાદિ)ને કૃશ કરવા તેનું નામ સંલેખના,
સંલેખનાના કાળનું પ્રમાણ બતાવતાં સંલેખનાના ત્રણ ભેદ બતાવાયાં છે.પ
૧) ઉત્કૃષ્ટ સંલેખના – જેનો કાળ બાર વર્ષનો હોય છે.
૨) મધ્યમ સંલેખના – એક વર્ષનો કાળ.
૩) જઘન્ય સંલેખના – છ મહિનાનો કાળ હોય છે.
ઉત્કૃષ્ટ સંલેખનાની વિધિ નીચે પ્રમાણે છે ઃ
પહેલાના ચાર વર્ષોમાં દૂધ આદિ વિગઈનો ત્યાગ. બીજા ચાર વર્ષોમાં ચતુષ્ટ, ષષ્ઠ, અઠ્ઠમ આદિ વિવિધ તપસ્યા. પારણાના દિવસે કલ્પનીય સઘળી વસ્તુઓ લઈ શકે.
૬૪. એજન. ગાથા ૪૫૮.
૬૫. શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર – ૩૬મુ અધ્યયન. ૨૪૯.
