________________
મરણસમાધિ: એક અધ્યયન
નવનિધાનો, નગરલોકો, રાજાઓ વગેરેએ તેની પાછળ સતત છ મહિના સુધી ભ્રમણ કર્યું, પરંતુ એક ક્ષણવાર માટે પણ તેમણે તે તરફ નજર ન કરી.
સંયમ જીવનમાં ઉત્કૃષ્ટ આરાધના કરી છ8ના પારણે છ8 કરતાં અને પારણામાં ચણાદિક કાંજી, બકરીના દુધની છાશ માત્ર લેતા. આ તીવ્ર તપથી આમાઁષધિ, ગ્લેખૌષધિ, જલૌષધિ, સર્વોષધિ જેવી અનેક લબ્ધિઓ પ્રાપ્ત થઈ.
કર્મયોગે સનતકુમારના જીવનમાં વેદનાઓ ઊભી થઈ. અનેક રોગો જેવા કે ખંજવાળ, અરુચિ, આંખ અને પેટની વેદના, શ્વાસ, ખાંસી, જવર આદિ વેદનાઓ ૭૦૦ વર્ષો સુધી કર્મક્ષયની ભાવનાથી સમભાવે સહી. (લબ્ધિઓના માલિક હોવાછતાં રોગ હઠાવવા તેનો ઉપયોગ ન કર્યો.)
તેમનું સંપૂર્ણ આયુષ્ય ત્રણ લાખ વર્ષનું હતું. આયુષ્ય પુરૂં થયા પછી ત્રીજા દેવલોકમાં જન્મ થયો. ત્યાંથી ચ્યવી મહાવિદેહમાં જન્મ પામી ત્યાંથી મોક્ષે જશે.
(આધાર:) - ઉપદેશમાલા પૃષ્ઠ ૫-૧૦૦
જિનધર્મ શ્રેષ્ઠી
(મરણસમાધિ ગાથા ૪૧૩-૪૨૫) કનકપુરનગરમાં વિક્રમશ નામે રાજા હતો. તેને પાંચસો રાણીઓ હતી. તે જ નગરમાં નાગદત્ત નામે સાર્થવાહ રહેતો હતો. તેને અનુપમ લાવણ્યવાળી વિષ્ણુશ્રી નામે પત્ની હતી.
એક સમયે રસ્તે પસાર થતી તેને રાજાએ જોઈ. અત્યંત કામાતુર એવા તેણે નોકરો પાસે તેને બોલાવી અને અંતઃપુરમાં રાખી, વિષયસુખ ભોગવ્યાં. નાગદત્ત રાજા પાસે પત્નીની માગણી કરવા આવ્યો પણ પત્નીને પાછી ન મેળવી શક્યો અને તેથી આઘાત લાગવાથી મરણ પામ્યો. રાજાની અન્ય રાણીઓએ વિષ્ણુશ્રી પર ઔષધિનો એવો પ્રયોગ કર્યો કે જેથી તે તાત્કાલિક મરણને શરણ થઈ. તેના વિરહથી રાજા મૂછ ખાઈને ઢળી પડ્યા. નગરમાં પણ હાહાકાર મચી ગયો.
સઘળીદૈનિક ક્રિયાઓછોડી રાજા વિષ્ણુશ્રીના શબ પાસે બેસી રહેતો, અને કોઈને અડવા પણ ન દેતો. પ્રધાનોએ ભેગા મળીને રાજાની નજર ચૂકવીને વિષ્ણુશ્રીના શબને ઊંચકાવીને જંગલમાં નંખાવી દીધું. રાજા અતિ વ્યગ્રતાને
