________________
મરણસમાધિ: એક અધ્યયન
183
પુત્ર પરિષહ સહન ન કરી શક્યો.
(આધાર) - ઉત્તરાધ્યયન સુખબોધા ટીકા - નેમિચન્દ્ર)
ઘનશર્મા (તૃષ્ણા પરિષહ-મરણસમાધિ ગાથા ૪૮૭) ઉજજૈની નગરીમાં વસતાં ઘનમિત્ર નામના શેઠે વૈરાગ્ય પામીને પોતાના આઠ વર્ષના પુત્ર ઘનશર્મા સાથે મિત્રગુપ્ત આચાર્ય પાસે દીક્ષા લીધી.
એક વખત મિત્રગુપ્ત આચાર્ય સપરિવાર એલગચ્છપુર નગર તરફ જવા માટે નીકળ્યા. માર્ગમાં બાળમુનિને તરસ લાગી. બીજા સાધુ તથા આચાર્ય આગળ ચાલતાં હતા. તેથી પુત્રપ્રેમને વશ થઈને ઘનમિત્રે ઘનશર્માને નદીમાંથી પાણી પીવાનું કહ્યું અને પછીથી આલોચના લેવાની પણ સલાહ આપી. ઘનશર્માએ પાણી પીવાની ઈચ્છા ન બતાવી તેથી ઘનશર્મા આગળ ચાલ્યાં. સૂકા માર્ગેથી નદી પાર કરી ઘનશર્મા મુનિએ જળપાનની ઈચ્છાથી નદીમાં પ્રવેશ કર્યો. હાથમાં પાણી લીધું પરંતુ દયાભાવથી વિચારવા લાગ્યા કે અકલ્પનીય સચિત્ત પાણી કેવી રીતે પીઉં? અપકાયની વિરાધનામાં પકાયની વિરાધના અવશ્ય છે. નિશ્ચય કરી બાળમુનિએ ખોબામાં લીધેલું પાણી યતનાપૂર્વક નદીમાં છોડી દીધું. ઉંમરના પ્રમાણમાં ધર્યની માત્રા ઘણી હતી. પાણીની તરસ પણ ઘણી હતી. ઘનશર્મા મુનિ આગળ ચાલી ન શક્યાં, ત્યાં જ પડી ગયા. છતાં પણ ધર્મમાં મતિ નિશ્ચલ રહી. પંચનમસ્કારના સ્મરણપૂર્વક સમાધિથી કાળધર્મ પામી પ્રથમ કલ્પમાં વૈમાનિક દેવ થયા.
(આધાર) - ઉત્ત. વિવૃત્તી. ભાવવિજયજી. પૃ. ૨૭.
ચારમુનિ (શીત પરિષહ મરણસમાધિ ગાથા ૪૮૯) રાજગૃહી નગરીમાં કુબેરદત્ત શેઠ હતા. તેમના ચાર પુત્રો કુબેરસેન, કુબેરમિત્ર, કુબેરવલ્લભ અને કુબેરપ્રિય હતા. ચારે પુત્રોએ ભદ્રબાહુ સ્વામી પાસેથી ધર્મનું શ્રવણ કરીને દીક્ષા લીધી. પછી શાસ્ત્રાધ્યયનમાં લાગી ગયા.
એક વખત “એકાકિત્વ-વિહાર' નામની ભિક્ષુપ્રતિમા સ્વીકારી ચારે એકાકી
