________________
મરણસમાધિઃ એક અધ્યયન
38
સ્વરૂપ અહીં સમજાવાયું છે. દુષમકાળની ભવિષ્યની હકીકત તથા ઉત્સર્પિણી કાળનું વર્ણન પણ અહીં કર્યું છે.
અંતિમ ૭૦ગાથાઓમાં પ્રસ્તુત પ્રકીર્ણકને સાંભળવાલાયક જીવોની વાત, સામાયિક, કષાય જય, ૧૦ પ્રકારે સાધુધર્મ, સમ્યફ દર્શનાદિ, મોક્ષમાર્ગ, સિદ્ધશીલા, સિદ્ધોની અવગાહના તથા સુખ વગેરેનું સ્પષ્ટ વર્ણન છે. ૧૮) આરોહણાપડાગા (આરાધનાપતાકા): આરાધનાપતાકા માટે બૃહટ્ટિપ્પનિકામાં આ પ્રમાણે છે
'आराधनापताका १०७८ वर्ष वीरभद्राचार्यकृता'८० અર્થાત પ્રસ્તુત ગ્રંથના કર્તા બૃહથ્રિપનિકાકાર પ્રમાણે વીરભદ્રાચાર્ય હતા. આ વીરભદ્રાચાર્યનો સમય સંવત ૧૦૭૮ હોવાની નોંધ મુનિ પુણ્યવિજયજીએ આપી છે. ચતુર શરણ, આતુરપ્રત્યાખ્યાન, ભક્તપરિજ્ઞા અને આરાધનાપતાકાની પ્રશસ્તિમાં વિનિવસામો કૃષિ સમાસક્રમ અનુસાર વિક્રમ સંવત ૧૦૦૮માં થયા હોવાની નોંધ છે. વળી, આરાધનાપતાકા ગાથા નં. પ૧માં ગ્રંથકાર કહે છે. “માહાવિહિંપુ મરિ ગાડું વણી પૂબ્રિ' અર્થાત્ આરાધનાવિધિનું વર્ણન અમે પહેલાં ભક્તપરિજ્ઞામ કર્યું છે. આમ, બન્ને ગ્રંથના રચનાકાર એક હોવાનું જણાય છે."
દિગંબર સંપ્રદાયના “ભગવતીઆરાધના' ગ્રંથનું અનુકરણ અહીં પ્રસ્તુત આરાધનાપતાકામાં થયું હોવાનું મનાય છે. “આરાધના' અંતર્ગત ઘણા ગ્રંથો તે સમયે પ્રચલિત હશે. એમાંથી 'ઇરણયસુત્તાઈ-૨માં શ્રી અમૃતલાલે પર્યતઆરાધના, આરાધનાપ્રકરણ, આરાધનાપંચક પ્રકાશિત કર્યા છે જેમાં પ્રસ્તુત આરાધનાપતાકા (વીરભદ્રાચાર્ય તથ. પ્રાચીન વિરચિત આરાધનાપતાકા)નો સમાવેશ કર્યો છે. પ્રસ્તુત ગ્રંથની ગાથા બો ૯૮૯છે. ૩
૮૦. બૃહટ્ટિપ્પનિકા. ૮૧. જુઓ પછણયસુત્તાઈ-૧. મુનિ પુન્યવિજયજી, અમૃતલાલ ભોજક, પૃ.૧૮. ૮૨. એજન. પૃ. ૧૮. ૮૩. એજન-૨. પૃ.૮૯ થી ૧૬૮.
