________________
મરણસમાધિ : એક અધ્યયન
પરની શ્રદ્ધા ડગવા માંડી. છેલ્લા શિષ્યને ધર્મ નિર્યામણા કરાવી ત્યારે પણ તે જ વાત કરી કે “જો તું દેવભવમાં જાય તો મને પ્રતિબોધ પમાડવા આવજે.”
201
દેવભવમાં આવ્યા પછી દેવલોકના રંગરાગમાં શિષ્ય ગુરુને ભૂલી ગયો. હવે ગુરુનો વિશ્વાસ ધર્મ ઉપરથી ઊઠી ગયો અને તેઓ ગૃહસ્થવાસમાં પાછા આવવા નીકળ્યા. બરાબર તે જ સમયે દેવને ગુરુનું વચનયાદ આવ્યું. ગુરુને પ્રતિબોધવા દેવેછ બાળકોને ઘરેણાંથી લાદી એમની સામે મોકલ્યા. ગુરુએ બધા બાળકોને મારી ઘરેણાં લઈ પાતરામાં ભરી લીધા. તે પછી દેવની માયાથી શ્રાવકો આવ્યા. ગુરુને ભોજન – ગોચરી માટે પધારવાની વિનંતી કરવાલાગ્યા. ગુરુએ ના કહી. શ્રાવકોએ ફરી ફરી આગ્રહ કર્યો. ખેંચાખેંચીમાં પાતરાં હાથમાંથીછૂટી ગયા અને ઘરેણાં નીચે પડી ગયા. ગુરુને ગ્લાનિ થઈ આવી. દેવ પ્રત્યક્ષ થયો. ગુરુ ફરી ચારિત્રમાં સ્થિર થયા.
(આધાર :) - ઉત્ત. સૂત્ર. પૃ.૮૩
તિર્યંચોના ઉદ્દાહરણો
મત્સ્ય
(મરણસમાધિ ગાથા ૫૦૮-૫૧૦)
સંજ્ઞી પર્યાપ્તિમાં રહેલા માછલાના જીવને લાલ શીખાવાળો દાવાનળ (સમુદ્રના અગ્નિ)ને જોઈને વિચાર થયો, સંવેગ જાગ્યો કે અગ્નિએ મને ગ્રહણ ન કર્યો તે મારું સદ્ભાગ્ય છે, નહીં તો હું બળી ગયો હોત.
તે પછી આત્માની નિંદા કરતો તે ઊંડા પાણીમાંથી બહાર નીકળી ગયો અને સાવદ્ય યોગથી વિરામ પામીને તેણે ભક્તપરિજ્ઞા અનશનને ધારણ કર્યું. દૂષણ તાપમાં પડેલા તેના દેહને પંખીઓએ ચાંચ વડે ઘણી પીડા કરી ; પરંતુ તેણે તે સઘળી પીડાને સમભાવથી સહન કરી. મૃત્યુ પામી તે દેવલોકમાં દેવ તરીકે ઉત્પન્ન થયો.
વાનરજૂથનો નાયક (મરણસમાધિ ગાથા ૫૧૧)
જંગલમાં સુવિહિત સાધુઓની અનુકંપાથી વાનરજૂથનો નાયક વૈમાનિક દેવલોકમાં દેવપણે જન્મ્યો.
-
