________________
મરણસમાધિ : એક અધ્યયન
196
ઢંઢ અણગાર
અલાભ પરિષહ (મરણસમાધિ ગાથા ૪૯૮)
શ્રીકૃષ્ણની ઢંઢણા નામની રાણીના પુત્ર ઢંઢ હતા. ભગવાન નેમિનાથના ઉપદેશથી સંસારથી વિરક્તિ થઈ. પિતાની આજ્ઞા લઈ સાધુ બન્યા. અંતરાયકર્મના ઉદયને લીધે તેમને આહાર-પાણીની પ્રાપ્તિ થતી નથી. સાથે જના૨ સાધુને પણ ગોચરી ન મળે. આથી ઢંઢણ મુનિએ અભિગ્રહ કર્યો મારી લબ્ધિથી આહાર પાણી મળે તો વાપરવા, નહીં તો ન વાપરવાં. આમ કરતાં છ માસ વીત્યા. શરીર દુર્બળ બન્યું,
શ્રી કૃષ્ણે નેમનાથ ભગવાનને પૂછ્યું - “૧૮,૦૦૦ સાધુઓમાં સાધના કોની શ્રેષ્ઠ?” ભગવાને ઢંઢણ મુનિનું નામ આપી કહ્યું, તેમણે અલાભ પરિષહ જીત્યોછે. શ્રી કૃષ્ણ આથી તેમના દર્શન કરવા ગયા, સ્તુતિ-પ્રશંસા કરવા લાગ્યા. બાજુમાં રહેલાં કંદોઈને થયું સાધક મહાતપસ્વી લાગે છે. જેની સ્તવના સમ્રાટ પોતે કરે છે. ભક્તિભાવથી પોતાના ઘરે લઈ ગયો. મુનિએ પોતાની જાણકારી કંદોઈને છે કે નહીં તે તપાસ્યું. કંદોઈ સાધુ તરીકે જ ઓળખતો હતો. તેથી માન્યું કે મારી લબ્ધિથી ભિક્ષા મળેછે. તેથી ભિક્ષા લઈભગવાન પાસે આવ્યા. ભગવાને કહ્યું આ ભિક્ષા શ્રી કૃષ્ણની લબ્ધિથી મળીછે. તારા અભિગ્રહ અનુસાર તે અગ્રાહ્ય છે. મુનિ સમાધિસ્થ રહ્યા અને પોતાના અંતરાયકર્મનું કારણ પૂછ્યું, અને જાણ્યું કેઃ
પૂર્વભવમાં ‘પારાશર’ નામે સુખીસંપન્ન ખેડૂત હતો. ખેતરમાં છસો હળ હતાં. એક વાર બપોરના સમયે બધા માટે ભોજન આવ્યું, છતાં લાલચમાં ફસાઈ થોડું વધુ કામ કરીએ, એમ કરીને ૧૨૦૦ બળદ અને ૬૦૦ માણસને ભૂખતરસથી પીડયા. તે કાર્યથી નિકાચિત કર્મ બંધાયું. પોતાને આહારમાં અંતરાય પડવાના કારણરૂપ પૂર્વભવનો વૃત્તાંત સાંભળી ઢંઢણ મુનિ અધિક સંવેગરસમાં તલ્લીન બન્યા. લાવેલા મોદકોનું વિસર્જન કરવા પ્રાસુક ભૂમિમાં ગયા. એક એક મોદકનો ચૂરો કરતાં કરતાં ઉત્કૃષ્ટ ભાવનાના બળથી કર્મનો ચૂરો કર્યો. કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી મોક્ષે ગયા.
(આધાર :) - ઉત્ત. વિવૃત્તિ, પૃ.૭૨, ત્રિષષ્ઠિ-પર્વ ૮.
