________________
એકવીશ ગુણવર્ણન.
(૧૧) એટલે રાગદ્વેષ રહિત અને સામ્ય એટલે ક્રૂરતા રહિત જેની દષ્ટિ હોય તે મધ્યસ્થ સામ્ય દષ્ટિવાળ કહેવાય છે, કેમકે તે યથાર્થ વસ્તુ તત્વને જેનાર હોય છે ૧૧, લઘુકમીને લીધે ગુણેને વિષે બહુમાનવાળે હેવાથી ગુણને રાગી ૧૨, સત્કર્થ એટલે સદાચારનું આચરણ કરનાર હોવાથી દુષ્ટ આચરવું, સાંભળવું કે કહેવું, તેને વિષે રૂચીવાળો નહીં તે ૧૩, સુરક્ષયુક્ત સારા પરિવારવાળે અર્થાત્ ધર્મમાં વિરે ધ ન કરે તેવા બંધુ અને પરિવારવાળે ૧૪, સુદીર્ઘદશ-બુદ્ધિમાન હોવાથી વિચાર કરીને જેનું પરિણામ સુંદર હોય એવા કાર્યને કરનાર ૧૫, વિશેષજ્ઞ–સત્ અને અસત્ વસ્તુને જાણનાર, પરંતુ રાગદ્વેષવડે મૂઢ થવાથી અથવા કેઈએ પ્રથમથી ભરમાવેલો હોવાથી અંગીકાર કરેલા કદાગ્રહમાં જ મનને તલ્લીન કરનાર ન હોય ૧૬, વૃદ્ધાનુ.--જેની બુદ્ધિ પરિણામ પામેલી હાય–પરિપકવ થયેલી હોય તેવા પુરૂષના વિચારને અનુસરનાર ૧૭, વિનીત—ગુરૂજનની ભક્તિ કરનાર ૧૮, કૃતજ્ઞ-કેઈએ આ લેક અથવા પરલેક સંબંધી થડે પણ ઉપકાર કર્યો હોય તેને જાણનાર, પણ ભૂલી ન જનાર ૧૯, પરહિતાર્યકારી પ્રત્યુપકારની આશા રાખ્યા વિના બીજાના હિતકારક કાર્યો સાધી દેવાના સ્વભાવવાળે. અહીં કોઈ શંકા કરે કે -- દાક્ષિણ્યતાના ગુણમાં અને આ ગુણમાં તફાવત શો છે? તેનો જવાબ એ છે જે–દાક્ષિણ્ય ગુણવાળો પુરૂષ અન્યની પ્રાર્થના વડેજ પરોપ. કાર કરે છે, અને આ તો સ્વભાવથી જ પિતાની મેળે પરનું હિત કરવામાં પ્રીતિવાળો હોય છે. ૨૦, તદ ર અહીં તer શબ્દ પ્રકાર અર્થવાળો છે, શ શબ્દનો અર્થ સમુચ્ચય–સમૂહ છે, અને પગ નો અર્થ અવધારણ–નિશ્ચયવાળે છે, તેથી કરીને તેને અર્થ આ રીતે કરે. જેમ આ વીશ ગુણ છે તે જ પ્રકારે વળી લબ્ધલક્ષ્ય ગુણવાળ પણ ધર્મને અધિકારી છે. એ પ્રમાણે પદની યેજના કરવી. તે પદને અર્થ આ પ્રમાણે-જેણે લક્ષ્ય કરવા લાયક ( ઓળખવા લાયક) ધર્મક્રિયાને વ્યવહાર પ્રાપ્ત કર્યો છે તે લબ્ધલક્ષ્ય કહેવાય
