________________
પંદરમા ગુણ ઉપર ધનશ્રેણીની કથા.
(૫૭) એકદા વૃદ્ધ અવસ્થાવાળા શ્રેષ્ઠીએ પરલોકમાં હિતકારક એ ધર્મ કરવાની ઈચ્છાથી વિચાર કર્યો કે–આ છોકરાઓને મેં આટલા કાળ સુધી સુખી કર્યા છે, હવે જે આ વસ્તુઓમાંથી કેઈપણ વહુ ગૃહકાયની ચિંતા કરે તો હું પ્રવજ્યા લઉં તો પણ મારા મનમાં શાંતિ થાય; પરંતુ તેમાંથી કઈ વહુ ગ્રહની ચિંતા કરવામાં લાયક હશે? ઠીક જાણ્યું. જે અધિક પુણ્યવાળી હોય છે. પરંતુ તે શીરીતે જણાય? બુદ્ધિથી. કારણકે લોકમાં કર્માનુસારિણી બુદ્ધિ કહેવાય છે.” આ પ્રમાણે વિચાર કરી શ્રેષ્ઠીએ તેઓની બુદ્ધિની પરીક્ષા કરવાનો અરિંભ કર્યો. તેમાં પ્રથમ પિતાને ઘેર કાંઈ નિમિત્ત લઈ ઉત્સવ કરવા માંડયા, તેથી પોતાના અને વહુઓના સ્વજનોને આમંત્રણ કર્યું, તેમને ભક્તિ પૂર્વક ભોજન કરાવ્યું, ભેજન કર્યા પછી ચિત્રશાળામાં સુખેથી બેઠે, તે સ્વજનોને પુષ્પ, વિલેપન, પાનસોપારી વિગેરે આપી તેમનું સન્માન કર્યું, તે સર્વેની સમક્ષ ધન શ્રેષ્ઠીએ વહુઓને બેલાવી, તેમને પાંચ પાંચ શાલિ (ડાંગર) ના દાણું આપીને કહ્યું કે –“આ દાણાનું સારી રીતે પાલન કરવું, અને જ્યારે હું મારું ત્યારે મને પાછા આપવાના છે,” પછી તેણે સર્વ સ્વજનને રજા આપી. “આમ કરવાનું શું તાત્પર્ય હશે?” એમ વિચાર કરતા તેઓ પોતપોતાને ઘેર ગયા, પછી મોટી વહુએ તે પાંચ દાણાઓ તજી (નાંખી) દીધા, અને જ્યારે માગશે ત્યારે ગમે ત્યાંથી લઇને આપીશ એમ વિચાર ક, બીજીએ પણ તેજ વિચાર કર્યો, પરંતુ તે પાંચે દાણાનાં ફોતરાં ઉખેડી તેને ખાઈ ગઈ, ત્રીજીએ સારા વસ્ત્રમાં બાંધી ઘરેણાંની પેટમાં મૂકયા, અને દરરોજ ત્રણે કાળે તેની સંભાળ કરવા લાગી, તથા ચોથીએ તે દાણું પોતાને પીયર મોકલ્યા, ત્યાં વર્ષાઋતુમાં તેને વાવ્યા. પછી સમય આવે ઉખેડીને ફરીથી રેપ્યા. તે પાક્યા ત્યારે પહેલે વરસે કુલક પ્રમાણ ચોખા થયા, બીજે વરસે આદ્રક પ્રમાણ થયા, ત્રીજે વરસે ખારી પ્રમાણુ થયા. ચોથે વર્ષે કુંભ પ્રમાણુ થયા અને પાંચમે વર્ષે હજાર કુંભ પ્રમાણ થયા, પાંચ વર્ષ પૂરા થયા ત્યારે ધન
