________________
( ૨૪૪)
ધર્મરત્ન પ્રકરણ.
ટીકાથ–આ પ્રમાણે એટલે પૂર્વે કહેલા પ્રકારે જેઓએ પરમાર્થ એટલે યથાવસ્થિત પક્ષ ભાવ્યો છે એટલે મનમાં પરિણમાવ્યા છે એવા મધ્યસ્થ એટલે કદાગ્રહથી દૂષિત નહીં થયેલા સાધુઓ પિતાના ગુરૂને એટલે પોતાના ધર્માચાર્યને મૂકતા નથી-ત્યાગ કરતા નથી. કેમકે તેઓ પોતાને વિષે પણ સર્વ ગુણના સંપ્રગને એટલે સામગ્રીને જેતા નથી, અહીં ભાવાર્થ એ છે જે-મધ્યસ્થ બુદ્ધિમાન સાધુ આ પ્રમાણે વિચાર કરે છે કે-“ જે પ્રમાણે આગમમાં કહ્યું છે તે પ્રમાણે કરવું દુષ્કર છે, અને યથાકત વાદને વિષે રહેલા એટલે શાસ્ત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે જ કરવું એવું માનનારા સીદાય છે. માટે શક્તિ પ્રમાણે ચારિત્રની શુદ્ધિ કરવી એજ નિયત માર્ગ છે.” આ મારા ગુરૂ પણ ઉત્સર્ગ તથા અપવાદ માર્ગને જાણે છે, શક્તિ પ્રમાણે ક્રિયા કરે છે, શદ્ધ માર્ગને ઉપદેશ આપે છે, સદ્દભાવની તુલના કરે છે, ઉત્કૃષ્ટ કષ્ટ કરનારની સ્તુતિ કરે છે, અને જ્ઞાનીઓને સહાય કરે છે, માટે પૂજાનું સ્થાન છે. કહ્યું છે કે-“હાલમાં કાળના દેષને લીધે શરીર તુચ્છ છે, છેલું સંઘયણ છે અને ઉત્તમ વીર્ય નથી, તે પણ મુનીદ્રો ધર્મને માટે ઉદ્યમ કરી રહ્યા છે, તે વિદ્વાનેને પૂજવા લાયક કેમ ન હોય?” તેથી આ અત્યંત ઉપકારી ગુરૂની હું આદરથી સેવા કરું. આગમમાં કહ્યું છે કે-“જેમ યજ્ઞ કરનાર વિવિધ પ્રકારની આહુતિ અને મંત્રના પદેથી અભિષેક કરેલા અગ્નિને નમે છે, તેમ મનુષ્ય અનંત જ્ઞાન પામ્યા છતાં પણ આચાર્યને સેવવા જોઈએ. જેની પાસે હું ધર્મના પદો શીખ્યો છુંતેની પાસે મારે મન, વચન અને કાયાવડે નિરંતર વિનય કર જોઈયે, મસ્તકવડે સત્કાર કરવો જોઈયે અને બે હાથ જોડવા જોઈયે.” આ પ્રમાણે આગમના બહુમાનથી પિતાના ગુરૂને સમ્યક પ્રકારે આરાધે છે. ૧૩૬.