________________
ત્રીજા પ્રજ્ઞાપનીયપણુ લિંગનું સ્વરૂપ.
( ૧૯૭ ) તે બન્નેમાં રહેલાં એમ સિદ્ધાંતમાં ગંભીર ભાવાવાળાં ઘણાં પ્રકારનાં સૂત્રેા છે.
''
ટીકા —વિધિ, ઉદ્યમ, વર્ણક, ભય, ઉત્સર્ગ, અપવાદ અને તદ્રુભય ( વિધિ અને અપવાદ બન્ને ) એટલા શબ્દના દ્વંદ્વ સમાસ છે. અને તે દ્વંદ્વ સમાસ સ્વપદ પ્રધાન હાવાથી છેવટના નસ શબ્દ દરેકની સાથે જોડાય છે. તે સર્વે સૂત્રશબ્દનાં વિશેષણા છે, અને સૂત્રશબ્દ વિશેષ્ય છે. તેથી કરીને તેને પ્રયાગ આ પ્રમાણે છે–જિનસિદ્ધાંતમાં કેટલાંક સૂત્રા વિધિગત એટલે વિધિને દેખાડનારાં છે. જેમકે “ભિક્ષાકાળ પ્રાપ્ત થાય ત્યારે મુનિએ સત્ક્રાંતિ રહિત અને મૂર્છારહિત થઇને આ ક્રમના ચેાગવડે ભાત પાણીની ગવેષણા કરવી. ” ઇત્યાદિક પિંડગ્રહણુના વિધિને જણાવનારાં છે. કેટલાંક ઉદ્યમનાં સૂત્રેા છે, જેમકે-“ રંગના સમૂહ જતા રહી પીળાં પડી ગયેલાં વૃક્ષાનાં પાંદડાં જેમ પડી જાય છે તેમ હું ગૈતમ ! આ મનુષ્યનુ જીવિત ક્ષણિક છે, માટે એક સમય પણ પ્રમાદ કરવા ચેગ્ય નથી. ” ઇત્યાદિ. તથાજિનેન્દ્રની પ્રતિમા કરાવવી, તેનું ચૈત્ય કરાવવું, ધૃપ, પુષ્પ અને ગાંધ–ચંદનવડે તેની પૂજા કરવી, આવાં કાર્યમાં યુક્ત થયેલા અને સ્તવ તથા સ્તુતિમાં તત્પર થયેલા શ્રાવક બન્ને કાળ ચૈત્યવંદન કરે. ઇત્યાદિ કાળનું નિરૂપણ કર્યું છે. તે પણ ઉદ્યમના જ હેતુ છે, તેથી અન્યકાળે પણ ચૈત્યવંદન કરે તાપણ તે અધર્મને માટે થતું નથી. કેટલાંક સૂત્ર। વ કનાં છે, તે રતાનુવાદ કહેવાય છે. જેમકે દ્રોપદીએ પાંચ પુરૂષના કંઠમાં વરમાળા નાંખી, તથા જ્ઞાતાધમ કથાદિક અગાને વિષે નગરાદિકનાં વણ ના આપ્યાં છે તે સર્વ વ ક સૂત્ર કહેવાય છે. કેટલાંક સૂત્ર। ભય દેખાડનારાં હેાય છે. જેમકે નારકાદિકનાં દુ:ખા દેખાડવાં, એ વિગેરે, કહ્યું છે કે-“ નરકને વિષે જે માંસ રૂધિરાદિકનુ વર્ણન કર્યું છે, તે ભય દેખાડવા માટે માત્ર પ્રસિદ્ધિને લીધે જ કર્યું છે, ખરી રીતે તેા તેઓનાં વૈક્રિય શરીર હાવાથી તે રૂધિરાદિક અથવા દુ:ખવિપાકમાં જે પાપી જીવાનાં ચરિત્રા કહ્યાં
હાતાં નથી.
ܕܕ
