________________
( ૨૦૦ )
ધર્મ રત્ન પ્રકરણ.
ભાવથી એટલે આ વ ગુણથી સુવિશુદ્ધ એટલે અતિ નિર્મળ દન સમ્યકત્વ અને ચારિત્રને = શબ્દ છે તેથી જ્ઞાન અને તપને પણ સુખે કરીને આરાધવા સમર્થ થાય છે; અહીં ઋજીભાવ કહેવાથી પ્રજ્ઞાપનીય સુનિ પણુ જો આ વથીજ આલેચના તથા પ્રતિક્રમણ કરે તેા જ તેની શુદ્ધિ થાય છે એણુ જણાવ્યુ છે. તે વિષે આગમમાં કહ્યુ છે કેઆ વગુણવાળાનીજ શુદ્ધિ થાય છે, અને શુદ્ધ થયેલાનેજ ધર્મ પણ સ્થિર થાય છે. અને ધૃતથી સીંચાયેલા અગ્નિની જેમ તે પરમ નિર્વાણને પામે છે. ’
66
૧૦૯
આ પ્રમાણે ભાવસાધુનું ત્રીજું લિંગ કહ્યું. હવે ચાથુ ક્રિયાપરત્ન નામનું લિંગ કહે છે, અને તે ક્રિયાપરત્વે પ્રમાદીને સંભવતું નથી, તેથી પ્રથમ પ્રમાદને દૂર કરવાનેાજ ઉપદેશ આપે છે.
सुगइ निमित्तं चरणं, तं पुण छक्कायसंजमो चेव | સો પાણિવું ન તીરરૂ, વિળાવમાયનુત્તેહિં | શ્॰ ||
મૂલા —સુગતિનું કારણ ચારિત્ર છે, અને છ કાય જીવની જે રક્ષા તે જ ચારિત્ર વિશાદિક પ્રમાદ વડે યુક્ત એવા મનુષ્યા પાળી શકતા નથી.
ટીકા—સારી ગતિ તે સુગતિ એટલે સિદ્ધિ, તેનું નિમિત્ત એટલે કારણ ચારિત્ર-યતિધર્મ છે કહ્યું છે કે—“ જેથી કરીને અન્યથા પ્રકારે સિદ્ધિ પમાતી નથી તેથી કરીને આ ( સિદ્ધિ ) ના ઉપાય આજ છે કે આર્ભમાં પ્રવવું નહીં. :) તથા- વહાણ વિનાના બુદ્ધિમાન પુરૂષો ભુજાડે કરીને પણ કાઇ પણ રીતે પ્રચંડ સમુદ્રને આળ’ગી શકે છે; પરંતુ સિદ્ધિ તા શીળ વિના કોઇ પણ પ્રકારે સાધી શકાતી નથી. એમ જાણીને તમે ચિત્તને યતિધર્મમાં ઢ કરો. ” વળી ચારિત્ર ષટ્કાયના સંયમ એટલે છ કાય જીવનુ રક્ષણ જ છે. ચ શબ્દ છે તેથી ચારિત્રમેહનીય કર્મના ક્ષયાપશમ એ પણ ચારિત્ર છે એમ સૂચવે છે. ળી તે સયમ વિથાનિક પ્રસાદે કરીને યુક્ત એવા પુરૂષાએ પાળી શકાતા નથી–વૃધ્ધિ પમાડી શકાતા નથી.
