________________
(૨૩૪)
ધર્મરત્ન પ્રકરણ.
પણ ઘટી શકતું નથી. વળી મનુષ્ય હર્ષિત ચિત્તવડે કરીને બીજી રીતે કાર્ય કરવાનું ચિંતવે છે, અને તે વિધિના વશથી જુદી જ રીતે પરિણમે છે.” ઇત્યાદિક ઉકિત પ્રત્યુકિતથી પુત્રને નિશ્ચયવાળ ઉત્સાહ જાણી થાવસ્થાએ ઇચછા વિના પણ તેને અનુમતિ આપી, અને પછી શ્રીકૃષ્ણ રાજા પાસે જઈ પુત્રનું સમગ્ર વૃત્તાંત કહી તેણે દીક્ષાને મહત્સવ કરવા માટે રાજચિન્હ માગ્યા.” તે સાંભળી શ્રીકૃષ્ણ પ્રસન્ન થઈ કહ્યું કે –“જેને ધર્મમાં આ નિશ્ચય છે તેને ધન્ય છે, તે તમે સુખેથી રહે, તેની દીક્ષા મહોત્સવ હું કરીશ.” પછી શ્રીકૃષ્ણ તેને ઘેર જઈ તેના પુત્રને પોતે જ કહ્યું કે “હે વત્સ! તું સુખ ભેગવ. કેમકે ભિક્ષાચર્યા મહા દુઃખદાયક છે.” તે સાંભળી તેણે જવાબ આપ્યો કે—“હે સ્વામી ! ભયભીત થયેલાને સુખ કયાંથી જ હોય? તેથી સર્વ ભયને નાશ કરનાર ધર્મ જ કરો એગ્ય છે.” રાજાએ કહ્યું–“હે વત્સ! મારા હાથની છાયાતળે રહેતાં તને કાંઈ પણ ભય નથી. જે કદાચ હોય તે મને કહે. હું જલદી તેને નિવારીશ. તે બોલ્યા “હે સ્વામી! જે એમ હોય તે મને પ્રાપ્ત થતી વૃદ્ધાવસ્થા તથા મૃત્યુને નિવારે કે જેથી ચિત્તમાં નિવૃત્તિ રાખી ભેગસુખને હું ભેગવું.' રાજાએ કહ્યું--“હે સુંદર ! આ બન્ને બાબત જીવલેકમાં નિવારી શકાય તેવી નથી. અમારી જેવા તે દૂર રહે, પરંતુ ઈંદ્ર પણ તે બનેને નિવારી શક્તિ નથી. કારણ કે જીવને કમના વશથી આ સંસારમાં જરા અને મરણ વિગેરે થયા જ કરે છે. ત્યારે તે બે કે--“એજ કારણ માટે હું કર્મોને ખપાવવા ઈચ્છું છું.” આ પ્રમાણે તેને નિશ્ચય જાણીને રાજાએ કહ્યું- હે ધીર! બહુ સારૂં બહુ સારું, પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કર, અને તારા મારથ પૂર્ણ કર.” ત્યારપછી શ્રીકૃષ્ણ વાસુદેવે આખી નગરીમાં ઘોષણા કરાવી કે
સંસારના ભયથી ઉદ્વેગ પામેલે અને ધન્ય એ થાવસ્થા પુત્ર મોક્ષની ઈચ્છાથી પ્રવજ્યા લે છે, તે જે બીજે પણ કઈ પ્રવજ્યા લેશે, તે તેને કૃષ્ણ રાજા અનુમતિ આપે છે, અને પાછળથી તેના કુટુંબની.
