________________
(૪૦).
ધર્મરત્ન પ્રકરણ.
લાગ્યા. તે શિષ્ય પણ “આ મહાત્માને મેં સંતાપમાં નાંખ્યા” એમ વિચારી સંવેગ પામી ગુરૂને પોતાની ખાંધે ચડાવ્યા. તે પણ અંધકારના દોષથી ખેલના પામતા તેને ગુરૂ વારંવાર તાડન કરવા લાગ્યા, અને કહેવા લાગ્યા કે “ અરે દુષ્ટ શિષ્ય ! આ માર્ગ તેં શોધે?” તે સાંભળી તે શિષ્ય પણ “અહે! હું અધન્ય છું, કે જેથી મેં આ મહામાને આવું કષ્ટ પમાડયું. હવે પ્રભાતકાળ થશે ત્યારે હું તેની વિશ્રામણ કરવામાં એવો યત્ન કરીશ કે જેથી ગુરૂ સંતાપ રહિત થઈ સુખનું ભાજન થાય.” આ પ્રમાણે ભાવના ભાવતો તે શુકલધ્યાન પામીને અપૂર્વ કરણ અને ક્ષપકશ્રેણિના કેમે કરીને કેવલજ્ઞાની થયો. પછી સુખે સુખે સારે માગે ચાલવા લાગ્યો. ત્યારે શાંત કોપવાળા આચાર્યો આશ્ચર્ય પામી તેને પૂછયું કે “હે શિષ્ય! કેમ હવે તું ખલના પામતો નથી?” તે બોલ્યો કે હું હવે માર્ગને સારી રીતે જોઈ શકું છું.' સૂરિએ કહ્યું-“ચક્ષુવડે કે જ્ઞાનવડે ?” તેણે કહ્યું– જ્ઞાનવડે” ગુરૂ બોલ્યા-કેવું જ્ઞાન છમસ્થપણાનું કે કેવળ ?” તે બોલ્યો-“હે પૂજ્ય! કેવળ તે વચન સાંભળતાં જ સૂરિ તેના સ્કંધ ઉપરથી નીચે ઉતર્યા, અને મેં કેવળીની આશાતના કરી ” એમ કહી પોતાના આત્માની નિંદા કરવા લાગ્યા. એટલામાં રાત્રી પૂર્ણ થઈ પ્રાત:કાળ થયો, તે વખતે ગુરૂએ કેશના લેચથી અતિ કમળ થયેલા તેના મસ્તક પર રૂધિરથી રાતા થયેલા દંડ પ્રહારના ત્રણે (ચાંદા) જોયા. સૂરિએ વિચાર્યું “મારી પંડિતાઈને ધિક્કાર હા, મારી મેટી વયને ધિક્કાર છે, અને મારા દીર્ધકાળના ચારિત્ર પર્યાયને પણ ધિક્કાર હો, કે જેથી મેં આ કોધ રૂપી પિશાચને વશ કર્યો નહીં. જુઓ, આણે એક જ દિવસની દીક્ષાએ કરીને પણ પરમ ઉપશમ રસ પામી આત્મકાર્ય સાધ્યું.” આ પ્રમાણે મહા વૈરાગ્ય માર્ગમાં લાગેલા સૂરિ પણ કેવળજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી અનુક્રમે મેક્ષ પદ પામ્યા. આ પ્રમાણે ચંડરૂદ્ર સૂરિને શિષ્ય લજજા ગુણવાળે હતા, તેથી તેણે પામેલા ચારિત્રનું પાલન કર્યું.
