________________
ગુરૂશુશ્રષા ઉપર સંપ્રતિ રાજાની કથા. (૧૨૧ ) લેખમાં શું લખ્યું છે?” એમ વિચારી જૈતુકથી તેણુએ તે લેખ વાં. તે વખતે ઇર્ષ્યાને લીધે આંગળીના નખ વડે નેત્રમાંથી કાજળ કાઢી અકારના ઉપર અનુસ્વાર કરી શીધ્રપણે તે ત્યાંથી જતી રહી. પછી રાજા આવ્યા ત્યારે તેણે ફરી વાંચ્યા વિના જ તેને બંધ કરી સેવક જનની સાથે કુમારને તે લેખ મોકલ્યા. કુમારે પણ વાંચીને પ્રધાનને કહ્યું-“રાજાના આદેશ પ્રમાણે કરો. મને જલદી અંધ કરો.” તેઓ બેલ્યા- રાજાને આવો આદેશ સંભવતો નથી. તેથી અમે ફરી પૂછી તેની ખાત્રી કરીએ.” ત્યારે કુમાર બેલ્યો કે-“ મર્ય વંશમાં અત્યારસુધી કેઈએ પિતાની આજ્ઞાનું ખંડન કર્યું નથી. તે આ પિતાની પ્રગટ આજ્ઞાને હું અન્યથા કેમ કરૂં?” એમ બોલતા તે કુણાલ કુમારે પ્રધાને એ નિષેધ કર્યા છતાં પણ અગ્નિથી તપાવેલી શલાકાને નેત્રોમાં આંજી તેને નાશ કર્યો. તે વૃત્તાંત સાંભળી રાજાએ
આ દેષ મારે જ છે.” એમ ધારી મેટે પશ્ચાત્તાપ કર્યો. પછી તે રાજ્યને અયોગ્ય થયે જાણી પિતાએ તેને સારું ગામ આપી તેને
સ્વામી કર્યો. ત્યાં તે સુખેથી રહ્યો. તે ગીતકળામાં ઘણે નિપુણ હોવાથી તેના જ અભ્યાસમાં કાળ નિર્ગમન કરવા લાગ્યા.
એકદા પૂર્વે કહેલે રંક તે કુણાલની ભાર્યાની કુક્ષિમાં ઉત્પન્ન થયે. તે વખતે તેણીએ ઉત્તમ સ્વમ જેયું, તેથી કુણાલે ઉત્તમ પુત્રને લાભ થશે એમ ધારી વિચાર્યું કે-“જે પિતા પ્રસન્ન થશે તો કેઈપણ વખત મારે પુત્ર રાજા થશે. તેથી કરીને પિતાનું આરાધન કરવાને કાંઈક પ્રયત્ન કરું.” એમ વિચારી ઉપાયને નિશ્ચય કરી તે પ્રિયા સહિત પાટલીપુરમાં ગયા. ત્યાં પોતાની ગીતકળાવડે પુરજનેને વશ કરવા લાગ્યા. તેથી નિર્દોષ ગીતવિદ્યારૂપી વાવડે ગંધને પણ ગર્વરૂપી પર્વતેને ચૂર્ણ કરી અત્યંત પ્રસિદ્ધિને પામે. તે સાંભળી કૌતુકથી રાજાએ ગીત સાંભળવા માટે તેને બેલાવ્યું. તે વખતે કોઈએ રાજાને કહ્યું કે-“હે દેવ! અમૃત જેવું સુંદર તેનું ગીત છે, તે સત્ય છે. પરંતુ તે નેત્ર રહિત હોવાથી આપને જોવા લાયક નથી.” તે
