________________
(૪૬)
ધર્મ પ્રકરણ, થી સ્તુતિ કરાતી શિબિકામાં બેઠેલી એક તરૂણી દ્વાર પાસે આવી. તે જે સમવસુએ પૂછયું કે–આ કેશુ છે? અને આવી ધામધુમથી કેમ આવી ?' દ્વારપાળે કહ્યું-“આ પંડિતજીની પુત્રી છે. રાજાની સભામાં સમસ્યાના એક પાદથી આખો લોક તેણીએ પૂર્ણ કર્યો તેથી રાજાનું સન્માન પામી ઉત્સવ પૂર્વક ઘેર આવી છે. તે સમસ્યાનું પાદ રાજાએ આ પ્રમાણેના અર્થવાળું કહ્યું હતું તેની શુદ્ધિ વડે શુદ્ધ થાય છે. આની પૂતિ તેણીએ આ પ્રમાણે કરી-“સર્વ ઠેકાણે (મેહથી) વ્યાપીને રહેલું મન દેષની રેણથી મલિન થાય છે, તે સારા વિવેકરૂપી જળના સંબંધથી તેની શુદ્ધિ વડે શુદ્ધ થાય છે.' તેટલામાં તે ઘરમાં પિઠી. તેણીના પિતાએ તથા પરિવારે તેની પ્રશંસા કરી. તે સર્વ જોઈ “અહો ! આને પરિવાર પણ પંડિત છે” એમ વિચારી સોમવસુ અવસર મળ્યો ત્યારે સભામાં બેઠેલા પંડિતની પાસે ગયે. તે પંડિતને નમસ્કાર કરી તેનું સન્માન પામી ઉચિત આસન પર બેઠો. આ અવસરે કોઈ વિદ્યાથીએ પંડિતની પાસે આવી વિનંતિ કરી કે-“મેં આજે સ્વપ્નમાં ગુરૂની સ્ત્રી સાથે ભેગા કર્યો, તે મારા પાપની શુદ્ધિ કરે.” પંડિતે કહ્યું–“તપાવેલી લેઢાની પુતળીને આલિંગન કરવાથી તારી શદ્ધિ છે.” તે સાંભળી બટુકે તેમ કરવાનું અંગીકાર કર્યું. પછી અગ્નિના વર્ણવાળી લોઢાની પુતળી કરી. તેને જેટલામાં તે બટુક આલિંગન કરે છે, તેટલામાં પંડિતે પ્રથમથી સકેત કરી રાખેલા પુરૂષોએ તેને પકડી લીધે. અને “તું શુદ્ધ છે શુદ્ધ છે” એમ બોલતા સર્વ સભ્યએ તાળીઓ પાડી. ત્યાર પછી સેમવસુએ પણ પિતાનું વૃત્તાંત જણાવવા પૂર્વક પોતાના પાપનું પ્રાયશ્ચિત્ત માગ્યું. તે વખતે તેને વિચાર કરી પંડિતે એક લીલે અને એક સુકે એમ બે માટીના ગેળા ગ્રહણ કર્યા. પછી તે બનેને ભીંત ઉપર નાંખ્યા. તેમાં ભીનો ગાળે ભીંતે ચોટી ગયે અને સુકે ચોટ્યો નહીં, ત્યારે પંડિતે સમવસુને કહ્યું કે-“હે ભટ્ટ ! તું સુકા ગેળા જેવો છે, માટે શુદ્ધ જ છે” ફરીથી સમવસુએ કહ્યું-“વ્રત ગ્રહણ કરવા ઈચ્છું છું. તે કેવા ગુરૂ પાસે
