________________
ગુણાનુરાગનું લક્ષણ.
(૨૧)
તેમને એક પણ નિત્યે પ્રતિબંધને હેતુ થતું નથી. કહ્યું છે કે“શિષ્ય, સ્વજન કે સમાનગચ્છવાસી એ કઈ પણ ગતિમાં લઈ જનારા નથી, પરંતુ જે તેમાં જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર છે તેજ સુગતિને માર્ગ છે.” તથા “જે પરલોક વિરૂદ્ધ કાર્યને કરતો હોય તેને દૂરથી તજવો જાઇયે. કારણ કે જે પોતાના આત્માને ઠગે છે તે બીજાનું શું સારૂં કરશે ?” ૧૨૩.
– – ચારિત્રીએ તેવા સ્વજનાદિકને શું કરવું? તે કહે છે
करुणावसेण नवरं, अणुसासइ तं पि सुद्धमग्गम्मि । अचंताजोग्गं पुण, श्ररत्तदुट्ठो उवेहेइ ॥ १२४ ॥
મૂલાર્થ–માત્ર કરૂણને લીધે તે સ્વજનાદિકને પણ શુદ્ધ માર્ગ માં લાવવા માટે શિખામણ આપે છે, પણ જે તેને અત્યંત અયોગ્ય જાણે તો રાગદ્વેષ રહિત થઇ તેની ઉપેક્ષા કરે છે.
ટકાથ–કરણ એટલે પરનું દુઃખ નિવારવાની બુદ્ધિએ કહ્યું છે કે –“પરના હિતની જે ચિંતા-વિચાર તે મૈત્રી કહેવાય છે, પરના દુઃખને નાશ કરે તે કરૂણુ, પરનું સુખ જોઇ આનંદ પામ તે મુદિતા અને પરના દષની બેદરકારી કરવી તે ઉપેક્ષા કહેવાય છે.” આવી કરૂણાના વશ કરીને એટલે કરૂણાના રસિકપણુએ કરીને જ માત્ર રાગદ્વેષ રહિતપણે તે સ્વજનાદિકને પણ શિખામણ આપે છે.
fજ શબ્દ છે માટે બીજાઓને પણ શિખામણ આપે છે. શેમાં આપે? શુદ્ધ માર્ગમાં, એટલે યથાસ્થિત મોક્ષમાર્ગના વિષયમાં. તે આ પ્રમાણે
હે ભદ્ર! દુખના સ્થાન રૂપ નારકી, તિર્યંચ, મનુષ્ય અને દેવગતિ રૂપ વિચિત્ર નિઓમાં નિરંતર જન્માદિકને ધારણ કરતો તું શું હજુ સુધી નિર્વેદ પામ્યો નથી કે જેથી મહા આધિના હેતુ રૂપ અને અલના (નાશ ન પામે તેવા મોટા પ્રમાદને આશ્રીને તથા
૧ સંસારપરનો કંટાળો.
