________________
( ૧૫૪)
ધર્મ રત્ન પ્રકરણ. તેની ઈચ્છા થઈ, પરંતુ પિતાની પાસે મુડી નથી, તેમજ બીજે કઈ પણ તેને પુણ્યરહિત ધારી ધન આપતા નથી, તેથી તે અત્યંત ખેદ પામવા લાગ્યો. તેની સુધા અને નિદ્રા પણ નાશ પામી, અને તે નિરંતર ઉપાયને શોધતો ધ્યાન જ કરતો હતો.
એકદા પ્રભાત સમયે દત્તને પિતાનું વચન યાદ આવ્યું કે– મારા પિતાએ પરલોકમાં જતી વખતે મને કહ્યું હતું કે-“હે પુત્ર! વિધિના વિલાસે વિચિત્ર પ્રકારના હોય છે, સંપત્તિઓ શરદ ઋતુના વાદળા જેવી અસ્થિર છે, તેથી કદાચિત અસંભવિત પણ સંભવે છે. તે જે કંઈ પણ પ્રકારે તારે વિભવને નાશ થાય તો અહીં ઘરના એક પ્રદેશમાં કેઈથી ભેદી ન શકાય એવું અને દ્વાર રહિત એક ભૂમિગૃહ છે, તેની અંદર તાંબાની પેટીમાં એક તામ્રપત્ર છે, તેમાં જે કાંઈ લખેલું હોય તે પ્રમાણે તું કરજે. તેમ કરવાથી તારૂં સર્વ શુભકારક થશે.” આ પ્રમાણે પિતાનું વચન છે તે અન્યથા પ્રકારે હોય જ નહીં એમ વિચારી દત્તે હર્ષ સહિત તે ભૂમિગૃહ ઉઘાડયું, તેમાંથી તાંબાની પેટી પ્રાપ્ત થઈ, તેમાં રહેલું તામ્રપત્ર વાંચ્યું, તેમાં આ પ્રમાણે લખેલું હતું કે–“પશ્ચિમ દિશાએ સમુદ્રની મધ્યે ગતમ નામને દ્વીપ છે. તેનું ભૂમિતળ અત્યંત કઠણ સ્પર્શવાળા પથ્થરા
મય છે, તે દ્વીપમાં રનર્વાણુનો ચારે કરનારી ઘણી ગાયો છે, તે ગાયે મનુષ્યના દર્શનને પણ સહન કરતી નથી. તેથી તે દ્વીપમાં અતિ કમળ છાણનાં ભરેલાં વહાણે લઈને જવાય છે, ત્યાં પાંદડાંની ઘટાવાળા વૃક્ષની છાયામાં તે છાણ પાથરવું, અને પિતાને નિવાસ ત્યાંથી દૂર સ્થાને કરે. પછી વિશ્વાસ પામેલી તે ગાયે તે વૃક્ષની છાયામાં છાણના કામળ સ્પર્શમાં લુબ્ધ થઈને મધ્યાહુ સમયે અને રાત્રિને સમયે આવીને બેસશે, અને ત્યાં છાણને મૂકશે. પછી પ્રભાતે તે ગાયા ત્યાંથી ઉઠીને ચરવા જાય ત્યારે તેનું છાણ અન્ય સ્થળે લઈ જઈ તેના પિંડા (છાણા) કરવા. તે પિંડ સુકાઈ જાય ત્યારે તેનાં વહાણ ભરવાં. પછી પોતાને ઘેર આવી તે પિંડા સળગાવવાથી શ્રેષ્ઠ
