________________
બકુલ કુશલાદિ સ્વરૂપ.
(૨૪૩) સાધુઓ જ સર્વ તીર્થકરોના તીર્થને પ્રવર્તાવનારા સંભવે છે. કેમકે બીજા વિકલવાળા સાધુઓને સવ દાકાળે અભાવ હોય છે. તેથી તે બકુશ અને કુશળ સાધુઓને વિષે દોષલ એટલે સૂક્ષ્મ દે અવશ્ય સંભવે છે. કારણ કે તેમને અંતમુહૂર્તના પ્રમાણવાળા પ્રમત્ત અને અપ્રમત્ત એ બે ગુણસ્થાનક હોય છે. તેથી જ્યારે તેઓ પ્રમત્ત ગુણસ્થાનકે વર્તતા હોય ત્યારે તેઓ પ્રમાદી છતાં ચારિત્રવાન જ છે, કેમકે જ્યાં સુધી સાતમાં પ્રાયશ્ચિત્તને લાયક અપરાધ કર્યો હોય ત્યાં સુધી તે ચારિત્રીજ હોય છે, ત્યારપછી તે ચારિત્ર રહિત થાય છે. કહ્યું છે કે“જ્યાં સુધી છેદ પ્રાયશ્ચિત્ત આવે ત્યાં સુધી એકે વ્રતને તેણે ઓળંગ્યું -ભાંગ્યું નથી એમ જાણવું, અને જેણે એક પણ વ્રત ઓળંગ્યું હોય તેણે પાંચે વ્રત ઓળંગ્યાં છે એમ જાણવું. તેને મૂળ પ્રાયશ્ચિત્ત છે.” આથી કરીને જ કેટલાક પાસત્કાદિકનું પણ ચારિત્ર ઈચ્છેલું છે. કહ્યું છે કે-“જે અમ્યુસ્થિત થયેલા પાસસ્થાદિકને મૂળ વિગેરે પ્રાયશ્ચિત્તો કહેલાં છે તે જ ચારિત્ર રહિત છે. બીજા ચારિત્ર રહિત નથી.” આ પ્રમાણે બકુશ અને કુશળને વિષે અવશ્ય સૂકમ દેશે સંભવે છે. તેથી જે તે સાધુ વર્જવા ગ્યા હોય તે નહીં વજેવા ગ્ય કેઈજ નહીં રહે-સર્વ વજેવા ગ્ય થશે, અને તેથી કરીને તીર્થને પણ અભાવ પ્રાપ્ત થશે. ૧૩૫.
આ ઉપદેશનું ફળ કહે છે –
इय भावियपरमत्था, मज्झत्था नियगुरुं न मुंचंति । सव्वगुणसंपोगं, अप्पाणंमि वि अपेच्छता ॥ १३६ ॥
મૂલાઈ–આ પ્રમાણે પરમાર્થને જાણનારા મધ્યસ્થી પોતાના ગુરૂને મૂકતા નથી, કારણ કે તેઓ પોતાને વિષે પણ સર્વગુણની સામગ્રી જોતા નથી.
