________________
(૧૧૪)
ધર્મરત્ન પ્રકરણ.
લાવજે. હું તમને આટલું બમણું મૂલ્ય આપીશ.” ત્યારપછી તેઓ હમેશાં બબે કેશ લાવવા લાગ્યા. અનુક્રમે શ્રેષ્ઠીએ ઘણી કેશે ગ્રહણ કરી. પરંતુ અત્યંત ગૂઢ ચિત્તવાળા તેણે પોતાના પુત્રોને પણ તેને પર માથે કહ્યું નહીં. તેથી તેઓ તેને અધિક મૂલ્ય આપતે જોઈ તમે ગાંડા થયા છે એમ કહી તેની નિંદા કરવા લાગ્યા, તે પણ તેણે પુત્રોને તેનું રહસ્ય કહ્યું નહીં, તેમજ તે એક ક્ષણમાત્ર પણ દુકાનને છોડતો નહીં. એકદા સમીપના ગામમાં તેને એક મિત્ર રહેતો હતો, તેણે પોતાને ઘેર વિવાહનો પ્રસંગ હેવાથી તેને નિમંત્રણ કર્યું. તેની જવાની ઈચ્છા નહતી, પરંતુ મિત્રના બળાત્કારથી તેને જવું પડ્યું, તેથી જતી વેળાએ તેણે પુત્રને કહ્યું કે– કેશો આવે તેને તે નિષેધ કરીશ નહીં એમ કહ્યું, પરંતુ રહસ્ય કહ્યું નહીં. તેના ગયા પછી તે મજુર લેકે કેશો લઈને તેની દુકાને આવ્યા. તેનું તે શ્રેષ્ઠીના પુત્રે લેઢાનું જ મૂલ્ય આપ્યું. ત્યારે તે લેકે વારંવાર કહેવા લાગ્યા કે –“શ્રેષ્ઠીએ કહ્યું છે તેટલું મૂલ્ય આપ” ત્યારે વ્યાપારમાં ગુંચવાયેલા તેણે કેપ કરીને તે કેશે તેની સન્મુખ ફેંકી. તે વખતે તે કેશો પથ્થર ઉપર પડવાથી તેની ઉપરનો કાદવ ખરી ગયે, તેથી સુવર્ણ પ્રગટ દેખાવા લાગ્યું. તે ત્યાંથી નીકળેલા-જતા આરક્ષક (કોટવાળે) જોયું, તેથી તે મજુરને તે રાજા પાસે લઈ ગયા. રાજાના પૂછવાથી તે લેકેએ સત્ય હકિકત કહી. રાજાએ પૂછ્યું “કેને કેને તમે કેશે આપી છે?” તેઓ બોયા કે- “અમે તે કશો પ્રથમ ધર્મનંદને દેખાડી હતી. પરંતુ તેણે ગ્રહણ કરી નહીં, તેથી અમે આ લેભનંદ શ્રેણીની પાસે ગયા. તેણે રાખી. અમે સર્વે મળીને આજ સુધીમાં આટલી કેશો તેને આપી છે.” તે સાંભળી અહો ! આ તે મહા ચોર છે' એમ જાણે કેપ પામેલા રાજાએ આજ્ઞા આપી, તેથી આરક્ષકોએ તેના ઘરનાં સર્વ મનુષ્યોને પકડ્યાં. તેના ઘરમાંથી સર્વ સાર વસ્તુ બહાર કાઢી. આ અવસરે બહાર ગામ ગયેલા શ્રેણીને વિચાર થયો કે-“પુત્ર કેશને ગ્રહણ નહી કરે.' એમ ધારી મિત્રની રજા લીધા વિના જ તે શીધ્રપણે
