________________
(૧૫૬)
ધર્મરત્ન પ્રકરણ, ઉત્તમ કરીયાણું લીધું એમ કહી લેકે હસવા લાગ્યા. બીજા લેકે બોલ્યા કે-“સજજન એવા રાજાનું કલ્યાણ થજે કે જેણે આવા વણિકને પણ વિભાવવાળો કર્યો. બીજા કેટલાક બેલવા લાગ્યા કે હવે દત્તે આવું કરીયાણું લેવાથી દારિદ્રને જળાંજળિ આપી. ” વળી કેટલાક કહેવા લાગ્યા કે-“આ બિચારે તો ગાંડે છે, પરંતુ આશ્ચર્ય તો એ છે જે રાજા પણ ઘેલે થયો છે કે જેણે આને પણ મૂડી આપી.” આ પ્રમાણે અનેક પ્રકારે લેકે હાંસી કરવા લાગ્યા, તથા દયાળુ જને તેને નિવારવા લાગ્યા. તે પણ તેને તામ્રપત્રના લેખથી પરમાર્થ પ્રાપ્ત થયે હતો તેથી તે ખાતર ખેદાવવા વિગેરેનું કામ કરતાં લજજા પાપે નહીં. ધૂળ વડે ધૂસર અંગવાળે અને કોર્ટે તથા કેડ બાંધી તે દત્ત પોતે તથા તેના કેમ કરો છાણને વહેવા લાગ્યા. તે સર્વ વહાણેમાં ભરી તે પિતાના નામાંકિત કર્યા. ઘણું શું કહેવું? ઘણાં વહાણ છાણથી જ ભરીને તે ગતમપે પહે. લેખમાં લખ્યા પ્રમાણે કરી તે ગાયના છાણના પીંડાઓથી ઘણાં વહાણો ભરી તે પાછો પોતાને નગર આવ્યા. તે જોઈ “અહો ! કરીયાણાને અનુસરતું સામું કરીયાણું જ આ લાવ્યા.' એમ કહી લેકે હસવા લાગ્યા. દાણવાળાઓ પણ ઉપહાસની બુદ્ધિથી જ દત્તને રાજા પાસે લઈ ગયા. રાજાએ તેને પૂછયું કે–“શું કરીયાણું તું લાવ્યા છે?” તે બોલ્યો
હે દેવ ! છાણના પિંડ લાવ્યો છું. ” તે સાંભળી હસીને રાજાએ કહ્યું કે- “જા તારૂં દાણ માફ કરૂં છું. તારું કરીયાણું ગુપ્ત કરીને રાખજે, અને સુખનું ભાજન થજે.” તે સાંભળી “આપને મેટો પ્રસાદ”એમ બલી રાજાને પ્રણામ કરી દત્ત પિતાને ઘેર ગયો. તે પિંડે ગુપ્ત સ્થળે રાખ્યા. પછી વિધિ પૂર્વક તેને સળગાવ્યા. ત્યારે તેમાંથી મેટા મૂલ્યવાળાં રત્નો નીકળ્યાં. તેથી પૂર્વની જ જેમ તેનું ઘર લક્ષ્મીથી ભરપૂર થયું. “અહો! આ દત્ત પુણ્યવંત છે. એમ કહી રાજાદિક સર્વ લેકેએ તેની પ્રશંસા કરી. આ પ્રમાણે આ લેકની સિદ્ધિને માટે આ દષ્ટાંત આપ્યું તે પરલોકને વિષે પણ એ જ પ્રમાણે જાણી લેવું.
