________________
શુદ્ધ ભૂમિકા ઉપર ચિત્રકારનો કથા. (૭૭) કરી વચમાં પડદે નાંખી અકેક ભાગ બનેને આપી કહ્યું કે–“તમારે એક બીજાનું ચિત્ર કર્મ જેવું નહીં, પોતપોતાની બુદ્ધિથીજ ચિત્રામણ કરવાનું છે, આ કામમાં તમારે વેઠ માનવાની નથી, તમારી જેવી કળાકુશળતા હશે તે પ્રમાણે તમને ઇનામ મળશે.” ત્યારપછી તે બંને ઉત્સાહથી શીધ્રપણે કામ કરવા લાગ્યા. જ્યારે છ માસ પૂરા થયા, ત્યારે રાજાએ ઉત્સુકપણાથી તેમને પૂછયું, તે વખતે વિમળે કહ્યું કે “મારે ભાગ મેં તૈયાર કર્યો છે. ત્યારે રાજાએ જઈને તે ભાગ જે, “આ કામ અતિ સુંદર થયું છે. એમ કહી તેને ઘણું ઈનામ આપ્યું. ત્યારપછી રાજાએ પ્રભાસને પૂછ્યું ત્યારે તે બેલ્યો કે –
હે સ્વામી ! હજુ મેં ચિતરવાનું કામ શરૂ કર્યું નથી. આટલા દિવસ સુધી મેં ભૂમિકાને જ સમારી તૈયાર કરી છે” તે સાંભળી
એવું તે ભૂમિકર્મ કેવું છે ?? એમ વિચારી આશ્ચર્ય પામેલા રાજાએ વચમાંથી પડદે કાઢી નાંખે, તેટલામાં તે ભીંત ઉપર વધારે મને હર ચિત્રકર્મ ચિતરેલું. જોયું. ત્યારે રાજા કોપ પામ્ય હાય તેમ પ્રભાસ પ્રત્યે બોલ્યો કે-“શું તું અમને પણ ઠગે છે?” તે બોલ્ય–સ્વામી ઠગવા લાયક હેાય જ નહીં. આ તો સામેના ચિત્રોનું પ્રતિબિંબ પડયું છે.' એમ બોલતા તેણે વચ્ચે હતો તેમ પડદે કર્યો ત્યારે ચિત્ર વિનાની ભીંત જેઈ આશ્ચર્ય પામેલા રાજાએ કહ્યું-“શું આવી ભૂમિ પણ કરાય છે?” પ્રભાસ બોલ્યા“હાજી, આવી ભૂમિમાં ચિત્ર અતી સ્થિર થાય છે. વણે (રંગે) ની કાંતિ બમણ વિસ્તાર પામે છે, અને જે સ્વરૂપો આળેખ્યાં હોય તેના ભાવને ઉલ્લાસ થાય છે. એટલે કે સાચાં સચેતન જેવાં ભાસે છે.” તે સાંભળી તુષ્ટમાન થયેલા રાજાએ તેને બમણું ઈનામ આપ્યું, અને કહ્યું કે-“આ ભીંત આમની આમ જ ભલે રહી સંચરતા ચિત્રવાળી આ સભા થઈ તેથી મારી અપૂર્વ પ્રસિદ્ધિ થશે.”
આ કથાને ઉપનય (રહસ્ય) એ છે જે-જેમ ચિત્ર કરવા માટે બીજા ચિતારાએ અનુક્રમે ભૂમિને સારી રીતે સમારી, તેજ પ્રમાણે
