________________
ભાવશ્રાવકનુ ચાલુ લક્ષગુ.
( ૧૧૧ )
ન થાય તેવી ક્રિયાના-શરીરના વ્યાપાર એ ખીજું ઋજીવ્યવહારનું લક્ષણ છે. કહ્યુ છે કે—“જે શુદ્ધ ધર્મના અથી હાય તે ત્રિમ તાલા માપ બનાવી તે વડે એવું દઇને અને વધારે લઈને ખીજાને છેતરત નથી. ૨. તથા હુંતિ એ શબ્દ પ્રાકૃત ભાષાના છે, તેના અર્થ ભાવી– થવાનુ` એવા થાય છે. તેથી ભવિષ્યમાં થવાના જે અપાયા-કષ્ટો તેના પ્રકાશ કરે છે. એટલે કે ભાવશ્રાવક પેાતાના આશ્રિતને “ હે ભદ્ર ! ચારી વિગેરે પાપ ક` કરવા ચેાગ્ય નથી. કારણ કેતે પરભવમાં અન કારક છે. ’’ ઇત્યાદિક ઉપદેશ આપે છે. પરંતુ અન્યાયમાં પ્રવતેલા તેની ઉપેક્ષા કરતા નથી, એ ભાવાર્થ છે. કેટલાક આચાયે હુંતોષા ચપનાલળ ’ એવા પાઠ મૂળ ગાથામાં કહે છે. તેના અર્થ આ પ્રમાણે થાય છે.— સ્ક્રુતો એટલે સદ્ભૂત—સાચા ઉપાયના પ્રકાશ કરે છે એટલે કે.ધર્મ અને અર્થના વિષયમાં જે સારા ઉપાય હાય તેને પૂછવાથી અથવા નહીં પૂછવાથી પણ પ્રકાશ કરે છે. આ ત્રીજી ઋવ્યવહારનુ સ્વરૂપ છે. તેમાં દાન, શીળ, તપ અને ભાવ એ ધર્મના ઉપાય છે, નીતિથી ચાલવું, ઉધારે વેપાર ન કરવા, એ વિગેરે અર્થના ઉપાય છે, કામના ઉપાયને અનર્થ ફળદાયક હાવાથી પ્રકાશતા નથીજ, અને માક્ષ તા ફળરૂપ હેાવાથી તેના પ્રકાશ કરે છે. આ રીતે આ પાઠાંતર પણ સન્માર્ગને અનુસરતુ હાવાથી ચેાગ્ય જ છે. તથા સદ્ભાવથી એટલે નિષ્કપટપણાથી મૈત્રી-મિત્રપણું કરે છે, પરંતુ કત્રિમ મૈત્રી કરતા નથી. કેમકે કપટ અને મૈત્રી એ બન્નેને છાયા અને તકડાની જેમ પુર સ્પર વિરોધ છે. કહ્યુ` છે કે જેઓ કપટપણાથી મિત્રને ઇચ્છે છે, મનના મલિનપણાથી ધર્મ કરવા ઇચ્છે છે, અન્યને પીડા ઉત્પન્ન કરી સમૃદ્ધિ મેળવવા ઇચ્છે છે, સુખ ભાગવીને વિદ્યા મેળવા ઇચ્છે છે, અને કંઠારતાથી સ્ત્રીને આધીન કરવા ઇચ્છે છે, તે મનુષ્યા ખરેખર અપડિત મૂર્ખ જ છે. ” આ ચાથુ ઋજીવ્યવહારનું સ્વરૂપ કહ્યુ. ૪૭.
~y —
