________________
નાગદેવની કથા.
(૧૫૧) ગામની સન્મુખ ચાલ્યો. જયદેવ પણ તે મણિને લાભ ન થવાથી ખેદ સહિત વિચારવા લાગે કે-“નિર્ભાગ્યને વિષે શિરેમણિ સમાન આ ભરવાડ આ મણિરત્નને ધારણ કરી શકશે નહીં, તેથી હું તેની પાછળ પાછળ જઈને જોઉં કે તે શું કરે છે?” એમ વિચારી તે તેની પાછળ ચા. તેવામાં તે આભીર ફરીથી બોલ્યો કે “હે ચિંતામણિ! માર્ગ લાંબે છે માટે કાંઇક વાર્તા કહે, કે જેથી સુખે કરીને માર્ગ ઉલ્લંઘન થાય. જે કદાચ તું ન જાણતો હોય તો હું તને વાર્તા કહું.” એમ કહી તે ભરવાડ કથા કહેવા લાગ્યા. જ્યારે તે મણિએ હુંકાર પણ આવે નહીં ત્યારે તે આભીર કેપ કરીને બે કે-“તું આવે દાક્ષિણ્યતા રહિત જ છે કે જેથી હુંકાર પણ આપતો નથી ? તો પછી લાખ કે કરોડની આશા શી રાખવી? આથી કરીને તું ચિંતામણિ જ નથી જણાતો, અથવા તું ચિંતામણિ સાચો જ છે, કારણ કે
જ્યારથી હું તને પામ્યો છું ત્યારથી જ મારા મનની ચિંતા જતી નથી. તેમજ જે હું હંમેશાં પ્રભાતમાં ઉઠીને જ ટાઢી રાબ, છાશ અને રેટ ખાધા સીવાય એક ડગલું પણ ચાલી શકતો નથી, તે હું ત્રણ ઉપવાસ કરવાથી કેમ ન મરૂં? તે હું ધારું છું કે તે મારા વેરી વાણિયાએ મને મારી નાંખવા માટે જ તારૂં આ પ્રમાણે વર્ણન કર્યું છે. તેથી હું તને દેખું નહીં એવે સ્થાને તું જ રહે.” એમ કહી તેણે તે મણિ દૂર ફેંકી દીધે, અને બકરાંઓ લઈને અટવી તરફ ચાલ્યા. જયદેવ પણ હર્ષ પામી પ્રણામ કરી તે મણિને હાથમાં લઈ મનોરથ પૂર્ણ થયા જાણી પોતાના નગર તરફ ચાલ્યા. તે મણિના પ્રભાવથી તેનું રૂપ અને લાવણ્ય ઉલ્લાસ પામ્યું, રત્નના પુજની જેમ તે દેદી. પ્યમાન દેખાવા લાગ્યા, અને દરેક ગામમાં તથા નગરમાં ગૌસ્વપણું પામતે તે મહાપુર નામના નગરમાં ગયો. ત્યાં કેઈ શ્રેણીની દુકાને તે બેઠા. તે દુકાનના નાયકે ગેરવતા સહિત તેની સન્મુખ જોયું. તેને સુંદર આકૃતિવાળે જઈ પોતાની પ્રાણથી પણ વધારે વહાલી પુત્રીની સાથે પરણાવ્યું. તેણીની સાથે દઢ પ્રેમ સહિત ભેગવિલાસ કરતો તે કેટલાએક કાળ ત્યાં જ સુખે રહ્યો.
