________________
ભાવશ્રાવકનું ત્રીજું લક્ષણ.
(૧૫)
annan mannannnnnnnnnnnnnn
પૃચ્છના વિનય આ પ્રમાણે—“પિતાના આસન પર બેઠા બેઠા શિષ્ય ગુરૂને પૂછવું નહીં, તથા શસ્યામાં રહીને પણ પૂછવું નહીં, પરંતુ ગુરૂ પાસે આવી, ઉત્કટુક આસને (ઉભડક) બેસી તથા હાથ જોડી નમ્રતાથી પૂછવું. ” પરાવર્તનાનો વિધિ આ પ્રમાણે “પ્રાસુક (
નિવ) Úડિલ ઉપર બેસી, ઈર્યાનું પ્રતિક્રમણ કરી, સામાયિક ગ્રહણ કરી તથા વસ્ત્રના છેડા વડે મુખ ઢાંકી શ્રાવકે પદચ્છદ પૂર્વક ભણેલાની આવૃત્તિ કરવી. (વારંવાર-ફેરવવું).” અનુપ્રેક્ષા એટલે ભાવના. તેને વિધિ આ પ્રમાણે-“ચારિત્ર લેવાની ઈચ્છાવાળા અને જેણે યુતનું ગ્રહણ યથાર્થ રીતે કર્યું હોય એવા શ્રાવકે બાધા રહિતપણે એટલે સ્વસ્થ ચિત્તે સંસારના નાશને માટે પ્રશસ્ત ભાવનાઓનું ચિંતવન કરવું.” ધર્મકથાને વિધિ આ પ્રમાણે- પિતાને તથા પરને ઉપકાર કરનાર શુદ્ધ ધર્મોપદેશ કે જે ગુરૂના પ્રસાદથી યથાર્થ રીતે જાણવામાં આવ્યું. હોય તે ધર્માથી શ્રાવકે બીજા એગ્ય માણસને આપ.' આ રીતે પહેલો સ્વાધ્યાય ગુણ કહ્યો ૧. તથા તપ, નિયમ અને વંદનાદિક કરવામાં મૂળ ગાથામાં જ શબ્દનું ગ્રહણ છે તેથી કરાવવામાં અને અનુમોદના કરવામાં નિરંતર ઉદ્યમ કરે–પ્રયત્ન કરે. તેમાં તપ અનશન વિગેરે બાર પ્રકારનું છે. તે વિષે કહ્યું છે કે –“અનશન, ઊનોદરી, વૃત્તિને સંક્ષેપ, રસને ત્યાગ, કાયલેશ અને સંલીનતા એ છ પ્રકારે બાહા તપ છે. તથા પ્રાયશ્ચિત, ધ્યાન, વૈયાવચ, વિનય, કાર્યોત્સર્ગ અને સ્વાધ્યાય એ છ પ્રકારનો અત્યંતર તપ છે.” નિયમ એટલે ગ્લાન અને થાકેલા સાધુની વિશ્રામણ કરવી, તથા ઉત્તર પારણાવાળા અને જેણે લોન્ચ કર્યો હોય એવા સાધુને ઘી વિગેરેનું દાન આપવું એ વિગેરે અભિગ્રહો કરવા તે. કહ્યું છે કે – માર્ગમાં ચાલીને આવતાં થાકી ગયેલા, ગ્લાન, આગમ ભણવામાં શ્રમ કરનાર, લોચ કર્યો હોય તેવા તથા ઉત્તર પારણાવાળા સાધુને જે દાન અપાય તે ઘણું ફળવાળું થાય છે.” તથાત્ય અને ગુરૂની વંદના, મૂળ ગાથામાં આદિ શબ્દ છે તેથી પૂજા વિગેરે કરવામાં નિરંતર ઉદ્યમ કરે. આ બીજો ગુણ કહ્યો. (૪૪).
