________________
કઠતું, એમ યોગ્યનો યોગ્ય પદે અભિષેક ન થાય, એ પણ કવિને ન ગમતું. જ્યાં આવું કંઈ અજુગતું બનતું જોવા મળે, ત્યાં કોઈની શેહશરમમાં અંજાયા વિના તેઓ ટકોર તો અવશ્ય કરતા જ. એમની આ વિશેષતાના કારણે જ નિરાળાજી કવિઓની કતારમાં આપબળે આપમેળે જ અલગ ઊપસી આવતા. એમના જીવનનો એક પ્રસંગ જોઈશું, તો એમને વરેલી ‘નીડરતા'નું ગુરુશિખર જોઈને આશ્ચર્યચકિત બની ગયા વિના નહિ જ રહેવાય.
સરકારહસ્તક એક વાર દિલ્હીમાં કવિસંમેલનનું આયોજન વિશાળપાયે થયું, આ માટેનાં આમંત્રણ પણ જુદા જુદા કવિઓ પર પાઠવવામાં આવ્યાં. આવું આમંત્રણ નિરાલાજી પર ન જાય એ જ આશ્ચર્ય ગણાય. એમના હાથમાં આમંત્રણ આવતાં જ મુખ્ય અતિથિ તરીકે છપાયેલ વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નહેરુનું નામ જોતાં જ એમને આશ્ચર્ય થયું કે, આ કંઈ પ્રધાનમંત્રીઓનું સંમેલન નથી, આ તો કવિઓનું સંમેલન છે. આના અધ્યક્ષપદે તો કવિ જ વધુ શોભી શકે.
ચકોરને ટકોર કરવાની તક કવિ હાથમાંથી થોડી જ છટકી જવા
દે. આ દૃષ્ટિથી પણ કવિસંમેલનમાં હાજર રહેવાનું નક્કી કરીને નિરાલાજી
સમયસર કવિસંમેલનના સ્થળે પહોંચી ગયા. આમંત્રિતો એક પછી એક આવી રહ્યા હતા. અધ્યક્ષ તરીકે વરાયેલા નહેરુની પાછળ જ નિરાલાજી પ્રવેશ્યા. કવિને આવતા જોઈને નહેરુ ઊભાં રહી ગયા. કવિના વ્યક્તિત્વ કૃતિત્વથી પ્રભાવિત અહોભાવિત નહેરુના મુખમાંથી શબ્દો સરી પડ્યાઃ આવો, નિરાલાજી આવો, સંમેલન શરૂ થવાને હજી થોડી વાર છે, માટે ચાલો થોડી અલકમલકની વાતો કરીએ.
આમંત્રિતોમાંથી થોડા રોકાઈ જતા ત્યાં સંમેલનની નજીકના સ્થળે જ ટોળું ભેગું થઈ ગયું. નહેરુએ વાર્તાલાપનો પ્રારંભ કર્યોઃ કવિજી, તમારા કવિત્વની જેમ નીડર વકતૃત્વ અંગે પણ ખૂબ ખૂબ સાંભળવા
:
Y
સંસ્કૃતિર્ની રસધાર : ભાગ-૫
૭
