________________
શું મારાં એ બેટાઓ જ આવી લૂંટ ચાલવશે, જે કાલના રાજા હશે ! તો પછી નવજાગરણ ભણી પગરણ માંડવાનો પાઠ પ્રજા ક્યાંથી ને કોની પાસેથી પઢશે ! આવા બેટારૂપે જ મારાં લગ્ન-સંસારનાં ફળ તરીકે પાકવાના છે, એની મને આછીય એંધાણી મળી હતી, તો સંસાર માંડવાની માંડવાળ કરીને હું સંન્યાસી જ બની જાત !
પુત્રોના મોંમાંથી નીકળેલાં શબ્દોમાં યોગરાજે અડગ નિર્ધારનો રણકો સાંભળ્યો હતો. એથી એમણે કહ્યું :
“બેટાઓ ! આપણી સંસ્કૃતિને કલંક્તિ બનાવે, એવું પગલું તમે ઉઠાવશો, તો મારાં હૈયે ખંજરો ભોંકાશે અને એ ઘાવ એટલાં તો જીવલેણ હશે કે, એ જખમ મારા જીવનને લઈને જ જંપશે !'
યોગરાજનું હૈયું ભાવિમાં ડોકિયું કરીને ધ્રુજી ઉઠ્યું. એઓ વધુ ન બોલી શક્યા. અમલી ન બને, એવી આજ્ઞા કરવી એમને નિરર્થક લાગી ને લમણે ટકોરા મારીને, એમણે મૌન ધારણ કર્યું.
ક્ષેમરાજનો તો એ મક્કમ-નિર્ણય હતો કે, પિતાજીની સંમતિ મળે તો સારી વાત છે, ન મળે તોય “લૂટયોજના’તો અફર જ છે ! એથી આ નિર્ણય મુબજ એક દિવસ ત્રણે ભાઈઓ થોડાં સાગરીતો સાથે પ્રભાસપાટણ ભણી રવાના થઈ ગયા.
સાગરના ઘૂઘવાટ સાંભળતા જ ક્ષેમરાજનું દિલ બોલી ઉઠ્યું એણે જોયું તો પ્રભાસપાટણની એ સાગરભૂમિ કીમતી વહાણોથી છવાઈ ગઈ હતી. એનું હૈયુ લલકાર કરી ઉક્યું : લૂંટ-લૂંટ-લૂંટ !
- ને થોડીવારમાં તો એ બધાં વહાણો લૂંટાઈ ગયા. ક્ષેમરાજના બળથી ગભરાઈને વહાણના માલમીઓ ને સુકાનીઓ નાસી છૂટ્યા. ક્ષેમરાજ હસી ઉઠ્યો. પોતાના ભાઈઓને તાળી દેતાં એ બોલ્યો :
ખરેખર સાઠે બુદ્ધિ નાઠી’ની કહેવતને ચરિતાર્થ કરતા પિતાજીનું વચન આપણે માન્યું હોત, તો આવી મહામૂલી લક્ષ્મીને આપણે ખોઈ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૫ –
