________________
હળવદના રાણાની બધી વાત સાંભળીને દસોંદી ચારણે મનોમન થોડું મંથન કરી લીધું અને તરત જ જવાબ વાળ્યો કે, રાણાજી ! આજ સુધી પરમારની અણનમતા કેમ જળવાઈ રહી ? એ જ પ્રશ્ન છે. એમની અણનમતાને અણનમ-અખંડ-અતૂટ તરીકે બિરદાવવી, એ વધુ પડતું ગણાય. સાચી વાત તો એ છે કે, પરમાર સમક્ષ મારા જેવા કોઈ માથાભારે માંગણ જ આજ સુધી ખડો થયો નહિ હોય, માટે હું એવી માંગણી મૂકીશ કે, પરમારની અણનમતા માટીના મહેલની જેમ કડડભૂસ કરતી ભોંયભેગી થઈ ગયા વિના ન રહે !
દસોંદી ચારણનો જવાંમર્દીભર્યો આવો જવાબ સાંભળીને હળવદના રાણાના હર્ષનો પાર ન રહ્યો. એમણે ચારણને કહ્યું: મૂળી કંઈ બહુ દૂર નથી, માટે તમારા રાહની કુશળતા ચાહું છું. તમારા પગલે પગલે પરમારની અણનમતાનો પાયો વધુ ને વધુ હલબલી ઊઠ્યા વિના નહિ જ રહે, એમ મને લાગે છે.
હળવદથી હિંમતભેર નીકળેલો ચારણ જેમ જેમ મૂળી ગામ નજીક આવતું ગયું, એમ એમ વધુ હિંમતથી સભર બનતો પગ પછાડતોપછાડતો જ્યારે મૂળીના દરબારમાં પહોંચ્યો, ત્યારે ચાંચોજી પરમાર દરબાર ભરીને બેઠા હતા. દસોંદી ચારણના દર્શને ખુશખુશાલ બની ગયેલા એમણે સામેથી જ કહ્યું : કવિરાજ ! ચારણ તરીકે તમારા લંબાયેલા હાથને ભરી દેવો, એ મારી ફરજ છે. માટે મન મૂકીને માંગી શકો છો.
*
ચારણ તો મનમાં એવી ગાંઠ વાળીને જ આવ્યો હતો કે, એવું માંગવું કે જે પરમાર આપી જ ન શકે ! એથી વાતને વળ ચડાવતાં ચારણે કહ્યું ઃ પરમાર ! ચકોરના ચિત્તમાં પાણીની પ્યાસ જ્વાળાની જેમ જલી ઊઠી હોય, તોય એ ગમે તેવા મેઘની સમક્ષ પાણીનો પોકાર પ્રગટ કરતું નથી, પરંતુ જે મેઘ જળસમૃદ્ધ જણાય, તદુપરાંત જેનામાં દાનવીરતા દીપતી હોય, એવી મેઘમાળા સમક્ષ જ ચકોર પાણી કાજેનો પોકાર પાડતું હોય છે. ચકોર જેવા યાચક તરીકે મારે પણ એ જોવું જ જોઇએ
સંસ્કૃતિની રસધાર : ભાગ-૫
૧૮
