________________
ગણાવા માટે કરી નથી. છતાં એને એનો નિર્ણય
સરવાળે નાની નથી, મોટી છે. ખેડૂત તરીકે તો અમને લાભનો જ વિચાર આવે ને? ઘણો ઘણો વિચાર કર્યા બાદ મેં આ નિર્ણય લીધો છે અને એને રજૂ કરવા અહીં આવ્યો છું. આપને મારે કંઈ દોષ દેવો નથી. આ દોષ તો વર્ષોથી આ રાજ્યમાં ચાલી આવતી પ્રથાનો જ છે. કહેવાય છે કે, ગામ ફેરવાય એમ ન હોય તો ગાડું ફેરવાય. માટે જ ખેડૂત તરીકે મારે જામનગર રાજ્યમાં જવાના નિર્ણય પર આવવું પડ્યું છે. બાકી તો આપના રાજ્યમાં બધી જ વાતે લીલાલહેર છે.
ગાંગજી પટેલની આ વાત સાંભળીને ગોંડલ નરેશને થયું કે, હવે બહુ ખેંચવામાં મજા નથી. એમના મન સમક્ષ આ પટેલ અંગે થોડાં વર્ષો પૂર્વે ઘટેલી ચોરી જેવી એક ઘટના તાજી થઈ આવી. છેલ્લા એક
Rી એક ઘટના બની ફરી લઈને અંતે ઉપાયરૂપે એ ઘટનાની સ્મૃતિ કરાવવાનું મનોમન નક્કી કરી લઈને અંતે એમણે એટલું જ કહ્યું : પટેલ ! તમારા મનના ધણી આખરે તો તમે જ ગણાવ. માટે રાજ્યનો ત્યાગ ન કરવા અંગે તમારી પર દબાણ કરવાનો મને કોઈ જ અધિકાર નથી. છતાં હું એટલું તો કહીશ જ કે, જો તમને રાજ્ય છોડવાનું વાજબી જ લાગતું હોય અને એનો નિર્ણય તમે અમલમાં મૂકવા જ માંગતા હો, તો રાજ્ય છોડતાં પૂર્વે એક વાર મને મળવા આવી જવાનું વચન આપો.
પટેલની આંખમાં આંસુ ઊભરાઈ આવ્યાં, એમણે કહ્યું : બાપુ ! રાજ્ય છોડતાં પૂર્વે હું જરૂર આપને મળવા આવી જ જઈશ, પ્રજા તરીકે પટેલ કુપુત્ર બનવા તૈયાર થઈ ગયા હતા, છતાં રાજ્ય તરીકે માવતર મટીને કમાવતર બનવાની ગોંડલ-નરેશની તૈયારી ન હતી, એથી આટલું વચન મળતાં જ સંતોષાઈ. જઈને એમણે પટેલને પ્રસન્નવદને વિદાય આપી.
ગાંગજી પટેલ ઘરે પહોંચ્યા, નરેશ સાથે થયેલી વાતચીત એમણે સૌની સમક્ષ જરા ગર્વભેર રજૂ કરી. એ વાતો બીજા ખેડૂતોના કાને પણ પહોંચી. પરંતુ જ્યાં મોટી આશા રાખી હતી, એવા આ પૂર્વે હામાં હા
- સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૫
