________________
લૂંટની લોહિયાળ - લાક્ષ્મીનું પ્રાયશ્ચિત
એ યુગ સંસ્કારોનો હતો. એ સંસ્કારો સંસ્કૃતિના સંતાન હતા અને એ સંસ્કૃતિ નવજાગરણ ભણી પગરણ મંડાવનારી હતી !
આવ નવજાગરણના ઉદ્ગાતાઓમાં યોગરાજ પણ એક હતા ! એ પિતા જરૂર હતા. લગ્નની એમની લતા, ત્રણ-ત્રણ ફૂલોનાં હાસ્યથી મહોરી ગઈ હતી. પણ પુત્રો તરફ એમને અંધ મોહ ન હતો. પુત્ર પછી, નવજાગરણ પ્રતિનું પગરણ પહેલું ! આ આદર્શ એમના દેહમાં અસ્થિમજ્જા રૂપે વ્યાપી ગયો હતો !
વનરાજ ચાવડાનું અતુલ-વીર્ય જે યોગરાજને ધાવણમાં મળ્યું હતું, એ યોગરાજની પ્રતિષ્ઠાને કલંકિત કરનારો એક વિચાર એક દિ’ ક્ષેમરાજને આવ્યો ! ક્ષેમરાજ યોગરાજનો પાટવી રાજકુમાર થતો હતો.
ગુપ્તચરો હજી હમણાં જ સમાચાર આપી ગયા હતા કે, પ્રભાસપાટણના સાગર તીરે, રોજ પાણીની લહરો આવતી, પણ આજે લક્ષ્મીની લહરો આવી છે. પરદેશનાં વહાણો છે. તૂફાને એમનો દેશ ને એમની દિશા વિસરાવી નાંખી છે, ને એ વહાણો સોમેશ્વરના સાગરતીરેથી સ્વદેશ ભણી પસાર થઈ રહ્યા છે.
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૫
४४
