________________
બાળક શાંત થઈ જશે. માતૃત્વને ધરનારી એક નારીને શું એટલું પણ શીખવાડવું પડે કે, બાળકને છાનું કેમ રખાય ?
સામેથી અશ્રુભીની આંખે અને વેદનાભરી વાણીએ જવાબ આવ્યો : અરેરે ! મીઠાઈનો ટુકડો ખરીદવાના પૈસા મારી પાસે હોત, તો તો જોઈતું હતું શું ? મારો પણ ભૂતકાળ ભવ્ય હતો. હું ય પૈસાદારની પત્ની હતી. પણ.. જવા દો ગઈ ગુજરી શાને યાદ કરવી ?
નામદેવને વાતમાં રસ અને રહસ્ય લાગ્યા. એણે કહ્યું : માડી ! મને આપ પુત્ર સમજીને પેટછૂટી વાત કરો. આમ ભીનું ન સંકેલો. આંખમાં આ આંસુ શાના ? વાણીમાં આ વેદના શાની ? પાલવના છેડેથી આંસુ લોહતા એ નોંધારી - નારી દાંત કચકચાવતાં બોલી : પેલો નિષ્ઠુર નામદેવ ડાકૂ એક દહાડો ત્રાટક્યો ને અમારી લીલીછમ વાડી વેરણ-છેરણ બની ગઈ. વૈભવની વાડીમાં ડાકણ જેવા એ ડાકૂએ લૂંટ ચલાવી, એ તો જાણે ઠીક ! પણ એ રાક્ષસે મારા સૌભાગ્ય-કંકણને પણ તોડાવ્યા, મારી સેંથીનું સિંદૂર પણ ભૂંસાવ્યું. મારા અંતરના આધાર અને હૈયાના હારને તલવારના એક ઝાટકે મારી નાખ્યા. એ હત્યારાએ બાળકને નબાપો બનાવ્યો અને મને રંડાપો અપાવ્યો. ઘરનો મોભ તૂટી પડતા અમે નોંધારા બન્યા. આવકની બારી બંધ થઈ ગઈ અને જાવકના બારણા ખુલ્લા જ રહ્યા. આજે અમે વિષમ-સ્થિતિમાં જીવનના બોઝને વેંઢારી રહ્યા છીએ. એક ટંક ખાવા મળી રહે, તોય કીરતારની કીરપા લેખીએ છીએ. ઘરમાં હાંલ્લા કુસ્તી કરે છે, અન્ન ને દાંત વચ્ચે વેરની વડવાઈઓ વિસ્તરી રહી છે. બોલ, બેટા હવે આ કાળજાની કોર જેવા લાડલાંને મીઠાઈનો ટુંકડો કઈ રીતે ખવાડવી શકું ? ચપટી મીઠા ખાતર એ રડતો હોય, તોય મીઠું ખરીદવાના પૈસા માટે પણ જ્યાં ફાંફાં હોય, ત્યાં મીઠાઈની માંગણી તો કઈ રીતે પૂરી કરી શકું ?
ને એ નોંધારી નારી ફફક-ફફક રડી પડી, વેદનાઓની વણઝાર વહીને આવેલી આ સ્મૃતિઓની સળગતી સગડીનો તાપ સહેવા એ
સંસ્કૃતિની રસધાર : ભાગ-૫
૪૦
