________________
મહાજનના મોવડી તરીકેનો મોભો જળવાય, એ રીતના વેશમાં સજ્જ બનીને ઝાંઝણ શેઠ જાનમાં જવા ઉપડ્યા. એમનો વેશ-પહેરવેશ એવો હતો કે, થોડી પળો સુધી તો જોનારની નજર ત્યાં જ ચોંટી જાય ! આખું છત્રાસા ઝાંઝણ શેઠને વળાવવા ઉમટ્યું. ‘શેઠ વહેલા વહેલા પાછા આવજો’ના આંસુ-આનંદથી મિશ્રિત વિદાય-ધ્વનિના વાતાવરણ વચ્ચે શેઠ પોતાની ઘોડી પર બેસીને આગળ વધ્યા. એક વીરને છાજે એવી વિદાય આપીને ગામના લોકો પાછા ફર્યા. પણ આજે જાણે કોઈના પગ ઉપડતા નહોતા. માંડ માંડ સૌ ગામમાં આવીને કામકાજમાં ગોઠવાયા. પણ સૌને આજે એવી અનુભૂતિ થઈ રહી હતી કે, જાણે પોતાનું કાળજું આજે પોતાની પાસેથી દૂર દૂર જઈ રહ્યું છે.
શેઠ ઝાંઝણ શાહ એક વણિક અને એક વીરને છાજે એવા પહેરવેશમાં સ્વરૂપચંદ શેઠની જાનમાં જોડાયા. એમના પગલે આખી જાનમાં ઉત્સાહનું મોજું ફરી વળ્યું. પ્રયાણની પળ આવી અને જાન ઉપડી.
અશુભ-કુનોનો અણસાર શેઠની નજરે કળાઈ ગયો. પણ અત્યારે રંગમાં ભંગ પાડવો શેઠને અયોગ્ય લાગ્યો. અશુભના એ અણસારને શેઠે અંતરમાં જ દાબી દીધો. આનંદ પ્રમોદના વાતાવરણ વચ્ચે જાન આગળ ને આગળ વધી રહી. બીજા દિવસની રાતે કરમદી ગામમાં જાનનો ઉતારો હતો. પણ કહેવાય છે ને કે, જ્યાં પળનોય આડો કાળ, ત્યાં ભાવિની શી પડે ભાળ ! બીજા દિવસની બપોર પસાર થઈ ગઈ. નમતા પહોરે જાનનું પ્રયાણ ચાલુ થયું. સૂર્યાસ્ત પણ થઈ ગયો. કરમદીને હવે ગાઉનું જ છેટું હતું. પણ હજી અંધારું થોડું ઘણું જામ્યું ન જામ્યું, ત્યાં તો દૂરની ઝાડીમાંથી પાંચ દસ બહારવટિયાઓનું એક ટોળું હોકારાં પડકારા પાડતું ધસી આવ્યું. એ ટોળાએ ‘રૂક જાવ’નો હુકમ કર્યો.
‘રૂક-જાવ’ના એ હુકમમાં હિંમતનો જે પ્રચંડ-પડઘો હતો, એ જાનૈયાઓના કાનમાં અથડાયો અને સૌ થરથર ધ્રૂજી ઉઠ્યા. એ ધ્રુજારી વચ્ચેય અડગ અને અણનમ રહેલા ઝાંઝણ શેઠ પોતાની ઘોડી પરથી નીચે કૂદી પડ્યા અને સૌને સહાનુભૂતિ આપતા એમણે કહ્યું કે, ડરવાની સંસ્કૃતિની રસધાર : ભાગ-૫
૮૧
