________________
ત્યાં પ્રભુ ભક્તિની મસ્તી માણતા એક સંન્યાસીના મોં પર પથરાયેલી પ્રસન્નતા અને ભાલ પર ચમકતું બ્રહ્મતેજ જોઈને, રામદુલારી છક્ક થઈ ગઈ. એના મનમાં એક વિચાર વીજ ઝબૂકી ગઈ રે મેં તો રૂપ-રૂપિયા અને બાગ-બગીચામાં જ સુખ પામ્યું છે. પણ આ સંન્યાસીની પાસે આમાંનું તો કંઈ જ નથી ! છતાં આ આટલા બધાં પ્રસન્ન કેમ? શું આનંદના ઝરણાનું ઉગમ-સ્થળ ભૈતિક-સામગ્રી નહિ હોય?
રામદુલારી ભ્રમમાં હતી કે, રૂપ-રૂપિયા, પ્રેમ-પ્રતિષ્ઠા, સૌંદર્યસંપત્તિના ગિરિશિખરેથી જ સુખની સરિતા વહી નીકળે છે. પણ આ ભ્રમને સંન્યાસીના આ દર્શને જાણે એક-જોરદાર લપડાક મારી હતી. અને એનો ભ્રમ રડી રહ્યો હતો. રામદુલારીએ જિજ્ઞાસા વ્યક્ત કરી :
“સંન્યાસીજી ! આપ આટલા બધા પ્રસન્ન છો, એની આધારશિલા કઈ છે? આપની પાસે ભૌતિક-સામગ્રીની માલિકીમાં કંઈ જ નથી. છતાં આટલો બધો આનંદ !'
સંન્યાસીએ નયન નીચા ઢાળીને જવાબ વાળ્યો:
“મારું આનંદ-ઝરણું પ્રભુભક્તિના પહાડમાંથી વહી રહ્યું છે ! કોણ કહી શકે એમ છે કે, મારી પાસે ભૌતિકતાના વિષયમાં કશું જ નથી ! ભૌતિક સામગ્રીનો હું જેવો ઉપભોગ કરું છું, એવા ઉપભોગનું સૌભાગ્ય તો સમ્રાટનેય નથી વર્યું હોતું ! આ ધરતી મારું બિછાનું છે, તો નવલખ તારલાઓથી મઢેલું આ આકાશ મારું ઓઢણ છે. પવનદેવ મને પંખો નાખે છે. ચાંદ-સૂરજ મારે માટે આકાશમાં દીપ પ્રગટાવે છે. વર્ષ-સુંદરી મને પાણીનો પ્યાલો ભરી આપે છે. મારાં સુખ તો તમારા જેવા સંસારીઓને સ્વપ્રમાં પણ અનુભવવા ન મળે !
મનની મૂંઝવણોનો ઉકેલ લાવતું આ સમાધાન મેળવીને રામદુલારી મહેલમાં આવી. ખાલી ખાલી રહેતું એનું મન હવે ભરાઈ ગયું હતું. ધ્યેય શૂન્ય રઝળપાટ કરતા એના મનને, હવે ભક્તિનો સુંદર-માર્ગ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૫ –
